|
|
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی، جلد ۵۷، شماره ۲، صفحات ۸۶-۱۱۱
|
|
|
| عنوان فارسی |
مفهوم «سلطه» از دیدگاه ماکس وبر و بازتاب آن در سه نمایشنامۀ ساعدی (چوب به‌دست‌های ورزیل، بهترین بابای دنیا و آی بی‌کلاه، آی باکلاه) |
|
| چکیده فارسی مقاله |
غلامحسین ساعدی یکی از أثرگذارترین نویسندگان ادبیات و تئاتر معاصر ایران محسوب می‌شود؛ به‌گونه‌ای که او را یکی از ستون‌های نمایشنامه‌نویسی در ایران دانسته‌اند. یکی از ویژگی‌های مهم آثار نمایشی او، اشاره‌هایی پرتعداد به تقابل میان گروه‌های اجتماعی و اقتصادیِ فرادست و فرودست است. به‌همین سبب، بسیاری از کارشناسان و پژوهشگران، آثار ساعدی را بر اساس درون‌مایه‌های سیاسی و اجتماعی‌شان بررسی کرده‌اند. مطالعۀ این آثار نشان می‌دهد که در بسیاری از موارد، این تقابلِ طبقاتی به‌شکل‌گیری نوعی از سلطه منجر می‌شود. این پژوهش، مطالعه‌ای توصیفی – تحلیلی است که طی آن، مفهومِ "سلطه" (یا اقتدار) در سه نمایشنامۀ چوب به‌دست‌های ورزیل، بهترین بابای دنیا و آی بی‌کلاه، آی باکلاه بر اساس نظریه‌های ماکس وبر، تحلیل شده است. یکی از تفاوت‌های عمدۀ دیدگاه‌های وبر با دیگر نظریه‌های مرتبط با سلطه، تقسیم‌بندی جزیی نگرانه‌تر وبر است. در واقع، ماکس وبر، سلطه را نه صرفاً به‌عنوان یک مفهوم تک‌بعدی، بلکه در قالب پدیده‌ای چندوجهی بررسی می‌کند که شامل سه زیرمجموعۀ سلطۀ قانونی-عقلانی، سلطۀ سنتی و سلطۀ کاریزماتیک است. یافته‌های این پژوهش نشان داده است که هر سه اثر بررسی‌شده به‌مفهوم سلطه ارتباط پیدا می‌کنند، اما در آن‌ها با شکل‌های مختلفی از این مفهوم روبه‌رو می‌شویم. تحلیل این آثار از منظر دیدگاه‌های وبر درباره سلطه، می‌تواند به‌درک بیشتر ما از شباهت‌ها و تفاوت‌های موجود در این نمایشنامه‌ها منجر شود و افزون بر کمک به تحلیل شخصیت‌پردازی، لحن و فضاسازیِ این آثار، به ما در درک بهتر دنیای مبتنی بر بی‌قانونی و ریشه‌های شکل‌گیری بحران اجتماعی در این سه نمایشنامه کمک کند. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
غلامحسین ساعدی،ماکس وبر،سلطه،اقتدار،چوب به‌دست‌های ورزیل،بهترین بابای دنیا،آی بی‌کلاه،آی باکلاه، |
|
| عنوان انگلیسی |
The Concept of “Domination” According to Max Weber, and its Reflection in Three Plays by Gholām-Hossein Sā'edi: Chub be-dast-hāye Varazil, Behtarin Bābā-ye Donyā and Ā-ye bi Kolāh, Ā-ye bā Kolāh |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Gholām-Hossein Sā'edi is considered one of the most acclaimed authors in contemporary Iranian literature and theater, often regarded as a pillar of Iranian playwriting. A notable feature of his dramatic works is the frequent reference to the conflict between dominant and subordinate social and economic groups. Consequently, many experts and scholars have examined Sā'edi's works based on their political and social themes. A study of these works reveals that, in many instances, this class conflict results in the formation of a type of dominance. This research is a descriptive-analytical study that analyzes the concept of "dominance" (or authority) in three of Sā'edi’s plays: Chub be-dast-hāye Varazil, Behtarin Bābā-ye Donyā and Ā-ye bi Kolāh, Ā-ye bā Kolāh, based on Max Weber's theories. One of the main differences between Weber's views and other theories related to dominance is Weber's more detailed categorization. In fact, Max Weber examines dominance not merely as a one-dimensional concept but as a multifaceted phenomenon comprising three subsets: legal-rational dominance, traditional dominance, and charismatic dominance. The findings of this research indicate that although all three analyzed works relate to the concept of dominance, they present different forms of this concept. Analyzing these works through the lens of Weber's theories on dominance can enhance our understanding of the similarities and differences in these plays and, in addition to aiding in the analysis of character development, tone, and atmosphere in these works, help us better comprehend the lawless world and the roots of social crisis formation depicted in these plays. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
غلامحسین ساعدی,ماکس وبر,سلطه,اقتدار,چوب به‌دست‌های ورزیل,بهترین بابای دنیا,آی بی‌کلاه,آی باکلاه |
|
| نویسندگان مقاله |
بهروز محمودی بختیاری |
دانشیار، گروه هنرهای نمایشی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران،
محمدباقر قهرمانی |
دانشیار، گروه هنرهای نمایشی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
آریا قریشی |
دانش‌آموخته کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران،
|
|
| نشانی اینترنتی |
https://jhic.ut.ac.ir/article_100895_6caecab72fe4b05316bd286934e6f3f2.pdf |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
|
| نوع مقاله منتشر شده |
|
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|