مخاطرات محیط طبیعی، جلد ۱۴، شماره ۴۴، صفحات ۱-۱۸
عنوان فارسی پیش‌‌نگری دمای بیشینه‌‌ دوره‌‌های آتی در شمال غرب ایران براساس برون‌‌داد مدل‌‌های اقلیمی CMIP۶
چکیده فارسی مقاله یکی از مهم‌‌ترین چالش‌‌های پیش‌‌روی بشر، مسأله‌‌ تغییر اقلیم و چگونگی رویارویی با مخاطرات ناشی از آن است. هدف از پژوهش حاضر، پیش‌‌بینی دمای حداکثر‌‌ شمال غرب ایران بر اساس مدل‌‌های اقلیمی CMIP6 بود. بدین منظور داده‌‌های متغیر دمای حداکثر 12 ایستگاه منتخب شمال غرب ایران طی دوره‌‌ آماری 2014-1985 از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید و پس از روندیابی با بهره‌گیری از آزمون من- کندال، تحت دو سناریوی متوسط (SSP 2-4.5) و بدبینانه (SSP 5-8.5) مدل‌های CanEsm5، MPI-ESMI-2HR، در نرم‌افزار SDSM6.1 شبیه‌‌سازی و برای 30 سال آتی پیش‌‌بینی گردید. جهت ارزیابی عملکرد مدل‌های CMIP6 و مقایسه‌ مقادیر پایه و پیش‌بینی شده، از 3 سنجه‌ آماری شامل: میانگین مربعات خطا (MSE)، ریشه میانگین مربع خطا (RMSE)  و میانگین خطای مطلق (MAE)  بهره گرفته شد. نتایج حاصل از روندیابی به روش من- کندال حاکی از روند صعودی معنادار در سطح اطمینان 99% در همه ایستگاه‌ها به‌جز ایستگاه تکاب بود که روند صعودی دما در آن معنادار نبود. نتایج مدل‌سازی دمای حداکثر نشان داد که مدل CanESM5 در مقایسه با مدل MPI-ESMI-2HR  در پیش‌بینی دمای حداکثر خطای کمتر و دقت بیشتری دارد. طبق پیش‌نگری انجام شده بر اساس سناریوهای دو مدل، طی دهه‌های آتی در همه ایستگاه‌ها و در کل ماه‌های سال افزایش دما تجربه خواهد شد که میزان این افزایش تحت سناریوی بدبینانه (SSP 5.8.5) بیشتر بود. در مجموع طبق یافته‌های پژوهش حاضر، بالاترین درصد افزایش دما در همه ایستگاه‌ها در ماه‌های سرد سال و اغلب در اواخر پاییز و زمستان رخ خواهد داد. بر اساس نتایج، دمای بیشینه در همه ایستگاه‌ها 2/0 الی 2 درجه سلسیوس افزایش خواهد داشت. ایستگاه‌های تکاب، ارومیه و مراغه با 12 الی 13 درصد افزایش، ماکو و جلفا با 6% افزایش به ترتیب بیشترین و کمترین میزان افزایش دمای بیشینه را در مقایسه با سایر ایستگاه‌ها تجربه خواهند کرد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله دمای حداکثر،شمال غرب ایران،CMIP6،
عنوان انگلیسی Forecasting the maximum temperature of the future periods in northwest Iran based on the CMIP6 climate models
چکیده انگلیسی مقاله One of the most important challenges for mankind is the issue of climate change and how to face the dangers caused by it. The purpose of this research was to forecast the maximum temperature in northwest Iran based on CMIP6 climate models. For this purpose, after trending the maximum temperature data of 12 selected stations in the northwest of Iran from 1985 to 2014 using the Man-Kendall test, maximum temperatures were simulated in SDSM6.1 using (SSP 2-4.5) and (SSP 5-8.5) scenarios of CanEsm5, MPI-ESMI-2HR models and predicted for the next 30 years. To evaluate the performance of CMIP6 models and compare the basic and predicted values, 3 statistical measures are used. Including Mean Square Error (MSE), Root Mean Square Error (RMSE) and Mean Absolute Error (MAE). The results of trending by the Man-Kendall method indicated a significant upward trend at the 99% confidence level in all stations except Jolfa station. The results of maximum temperature modeling showed that the CanESM5 model has less error and more accuracy in predicting the maximum temperature compared to the MPI-ESMI-2HR model. According to the results, an increase in temperature will be experienced in all stations and all months of the year in the coming decades, and the amount of this increase was higher in (SSP 5.8.5) scenario. In general, according to the findings, the highest percentage of temperature increase in all stations will occur in the cold months and often in late autumn and winter. Based on the results, the maximum temperature in all stations will increase from 0.2℃ to 2℃. Tekab, Urmia, and Maragheh stations with a 12-13% increase, and Mako and Jolfa with a 6% increase will experience the highest and lowest increase in maximum temperature, respectively, compared to other stations.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله دمای حداکثر,شمال غرب ایران,CMIP6
نویسندگان مقاله رقیه ملکی مرشت |
پژوهشگر پسادکتری، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی

برومند صلاحی |
استاد آب و هواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

مهناز صابر |
پژوهشگر پسادکتری، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی

نشانی اینترنتی https://jneh.usb.ac.ir/article_8531_0863a0cd28fa5981a48b0de9dbbd455a.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات