|
|
پیکره (پژوهش در هنرهای تجسمی)، جلد ۱۴، شماره ۳۹، صفحات ۱۶-۳۵
|
|
|
| عنوان فارسی |
نقشۀ طراحی و کاربرد تناسبات درکتیبۀ کوفی محراب مسجد و قدمگاه توران‌پشت یزد |
|
| چکیده فارسی مقاله |
مقدمه: مسجد و قدمگاه توران پشت، دارای محرابی سنگی است که اکنون در گالری فریر آمریکا نگهداری می‌شود. این محراب سنگی، دارای کتیبه‌هایی به‌خط کوفی و ثلث است. با توجه به تاریخی که در این محراب سنگی نوشته شده، این اثر متعلق به سال (549 ه .ق) و دورۀ سلجوقی است. می‌توان گفت که دورۀ سلجوقی یکی از دوره‌هایی است که تنوع طراحی و توجه به جزییات در کتیبههای کوفی به اوج شکوفایی رسید. کتیبۀ کوفی این محراب سنگی، شامل آیات (17) تا (19) سورۀ آل عمران است. سؤال پژوهش پیش‌رو این است که نقشۀ طراحی و کاربرد تناسبات در این کتیبه کوفی چگونه است؟ این پژوهش با هدف یافتن نقشه طراحی به تحلیل تناسبات و اصول طراحی در کتیبه کوفی محراب سنگی مسجد و قدمگاه توران پشت می‌پردازد.
روش پژوهش: این پژوهش به بررسی اصول طراحی و سیستم‌های تناسبات حاکم بر کتیبه کوفی محراب سنگی دوره سلجوقی (549 ه.ق/1154 م) در مسجد و قدمگاه توران پشت یزد می‌پردازد. با استفاده از روش‌های کیفی و تاریخی-تحلیلی، یک نقشه طراحی ساختاریافته مبتنی بر واحدهای تناسبی (1/44 و 1/56) شناسایی شد که چیدمان، فرم حروف و نقوش گیاهی کتیبه را نظام‌مند می‌کند.
یافته‌ها: در طراحی یا اجرای کتیبه کوفی محراب مسجد و قدمگاه توران‌پشت هنرمند کتیبه‌نگار از نقشه طراحی بر پایه تناسبات استفاده کرده است. که این موضوع بر بکارگیری ویژگی‌های بصری آن نیز تاثیر گذار بوده است.
نتیجه‌گیری: تحلیلهای پژوهش نشان می‌دهد که کتیبۀ کوفی محراب سنگی مسجد و قدمگاه توران‌پشت دارای نقشۀ طراحی است و این نقشۀ طراحی با توجه به تناسبات پایه‌ای و شکل گرفته است. براساس این تناسبات، خطوط راهنمای اصلی، خطوط راهنمای میانی و جدول‌بندی‌ها این کتیبۀ کوفی به صورت قاعده‌مند و با توجه به تناسبات پایه‌ای به اجرا در آمده است. طراحی و اتصالات حروف نیز براساس این نقشه طراحی صورت گرفته و هیچ کلمه‌ای خارج از این نقشه، طراحی نشده است. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
|
|
| عنوان انگلیسی |
Design Scheme and Proportional Analysis of the Kufic Inscription on the Stone Mihrab of Turan Posht Mosque and Pilgrimage Site, Yazd |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Introduction: The Mosque and Pilgrimage Site of Turan Posht has a stone mihrab currently preserved in the Freer Gallery of Art in the United States. This stone mihrab features inscriptions in Kufic and Thuluth scripts. Based on the date inscribed on this stone mihrab, this artifact dates back to 549 A.H. and the Seljuk period. The Seljuk period was one of the eras when the diversity of design and attention to detail in Kufic inscriptions peaked. The Kufic inscription on this stone mihrab includes verses 17 to 19 of Surah Al-Imran. The research question is: «What is the design scheme and the application of proportions in this Kufic inscription?» This research aims to analyze the proportions and design principles in the Kufic inscription of the stone mihrab of the Mosque and Pilgrimage Site of Turan Posht to find the design scheme.
Research Method: This study examines the design principles and proportional systems governing the Kufic inscription on the Seljuk-era stone mihrab (549 A.H./1154 C.E.) of Turan Posht Mosque and Pilgrimage Site, Yazd. Using qualitative and historical-analytical methods, we identify a structured design scheme based on proportional units (1/44 and 1/56) that systematize the inscription’s layout, letterforms, and plant (vegetal) motifs.
Findings: In the design or execution of the Kufic inscription on the mihrab of the mosque and Pilgrimage Site of Turan Posht, the inscription designer used a design scheme based on proportions. This aspect has also influenced the application of its visual features.
Conclusion: The research analyses indicate that the Kufic inscription on the stone mihrab of the Mosque and Pilgrimage Site of Turan Posht has a design scheme that has been formed based on fundamental proportions of and . According to these proportions, the main guiding lines, middle guiding lines, and tabulations of this Kufic inscription have been executed systematically and in accordance with the fundamental proportions. The design and connections of the letters have also been made based on this design scheme, and no word has been designed outside of this plan. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
Mosques,Stone Mihrab,Turan Posht,Kufic Inscription,Design Scheme,Proportions |
|
| نویسندگان مقاله |
Sahar Salehi |
Ph.D. student in Islamic Arts, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
Mahnaz Shayestehfar |
Associate Professor, Department of Islamic Art, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
Sayed Abotorab Ahmad Panah |
Department of Visual Communication, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
Mohamad Khazaie |
Department of Visual Communication, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
|
|
| نشانی اینترنتی |
https://paykareh.scu.ac.ir/article_19772_ce9ae68f2a0b728c2df0161d3a6c6ee5.pdf |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
en |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
|
| نوع مقاله منتشر شده |
|
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|