این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مطالعات و تحقیقات اجتماعی ایران، جلد ۱۴، شماره ۱، صفحات ۱۶۱-۱۷۸
عنوان فارسی تبیین علمی از منظر پارادایم مدرن و پسامدرنیسم
چکیده فارسی مقاله تحولات عمیق اجتماعی، فرهنگی و فلسفی از مدرن به پسامدرن، لزوم بازنگری در روش‌های علمی را آشکار می‌سازد. علم مدرن مبتنی بر عینیت، قوانین کلی و روش‌های کمی است؛ درحالی‌که پسامدرنیسم این اصول را با تأکید بر نسبی‌گرایی، عدم قطعیت و تحلیل‌های تفسیری به چالش کشیده است. این مقاله با بررسی اصول تبیین علمی در این دو پارادایم، به ارائۀ چارچوبی جامع برای فهم پدیده‌های پیچیدۀ امروز می‌پردازد.
پژوهش حاضر توصیفی است و با راهبرد کیفی و روش تحلیل محتوای تطبیقی انجام شده است. داده‌ها از آثار نظریه‌پردازان کلیدی مدرنیسم (همپل، پوپر، ناگل) و پسامدرنیسم (لیوتار، فوکو، گادامر، رورتی) گردآوری شده است. روش کدگذاری شامل استقرایی برای کشف مفاهیم نوظهور و قیاسی برای تحلیل چارچوب‌های نظری موجود است. در تحلیل تطبیقی، ابزارهایی مانند جدول حقیقت و مجموعه‌های فازی به‌کار گرفته شده‌اند.
تحلیل تطبیقی نشان داد هرچند مدرنیسم و پسامدرنیسم دیدگاه‌های متمایزی در تبیین علمی دارند، اما در برخی جنبه‌ها مکمل یکدیگرند. مدرنیسم بر پیش‌بینی‌پذیری و روش‌های کمی تأکید دارد؛ درحالی‌که پسامدرنیسم بر تحلیل‌های زمینه‌گرا و تفاسیر متکثر تمرکز می‌کند.
نتایج این پژوهش در قالب یک مدل هیبریدی ارائه شده که با ترکیب اصول مدرنیسم و پسامدرنیسم، هم‌زمان به تعمیم‌پذیری و پیش‌بینی و نیز به معانی اجتماعی و فرهنگی توجه دارد. عناصر اصلی این مدل شامل 1. ساختاردهی برمبنای قوانین کلی و پیش‌بینی‌پذیری مدرنیسم، 2. تأکید بر تفاسیر متکثر و زمینه‌گرایی پسامدرنیسم، 3. هم‌افزایی میان علیت خطی و پیچیده و 4. ترکیب روش‌های کمی و کیفی در تحلیل پدیده‌ها است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله پسامدرنیسم،پیش‌بینی،تبیین علمی،تعمیم‌پذیری،مدرنیسم،مدل هیبریدی،
عنوان انگلیسی Scientific Elucidation from the Viewpoint of the Modern Paradigm and Postmodernism
چکیده انگلیسی مقاله The necessity for a reevaluation of scientific methodologies is underscored by the significa​nt philosophical, cultural, and social transformations that have occurred from modernism to postmodernism. Objectivity, universal laws, and quantitative methods are the foundations of modern science. Conversely, postmodernism emphasizes relativism, uncertainty, and interpretive analysis, which challenge these foundations. This study explores scientific explanation within these paradigms and proposes a comprehensive framework for understanding complex contemporary phenomena.
This descriptive research employs a qualitative strategy with comparative content analysis. Data were gathered from prominent theorists of modernism (Hempel, Popper, and Nagel) and postmodernism (Lyotard, Foucault, Gadamer, and Rorty). In order to identify emerging concepts and analyze established theoretical frameworks, the coding procedure contained inductive and deductive coding. Comparative analysis employed tools such as truth tables and fuzzy sets.
The comparative analysis revealed that, despite the fact that modernism and postmodernism present distinct perspectives on scientific explanation, they can be complementary in certain regard. The emphasis of modernism is on quantitative methods and predictability, while postmodernism emphasizes contextual analysis and multiple interpretations.
This study introduces a hybrid model that balances generalizability and prediction with sensitivity to social and cultural meanings, incorporating principles from both paradigms. The fundamental components of this model are as follows: (1) the organization of explanations around universal laws and predictability (modernism), (2) the emphasis on diverse interpretations and contextuality (postmodernism), (3) the integration of both linear and complex causality, and (4) the integration of quantitative and qualitative methods for the analysis of phenomena.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله پسامدرنیسم,پیش‌بینی,تبیین علمی,تعمیم‌پذیری,مدرنیسم,مدل هیبریدی
نویسندگان مقاله علی اعلایی |
پژوهشگر مستقل، تهران، ایران

نورالله نورانی |
گروه مطالعات پایه و روش شناسی، پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، ایران

نشانی اینترنتی https://jisr.ut.ac.ir/article_100980_193f5ecbd0d73d0a3aa10d934db30f8d.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات