|
|
مرتع، جلد ۱۹، شماره ۱، صفحات ۰-۰
|
|
|
| عنوان فارسی |
بررسی اثر فعالیت جوندگان کوچک بر کاهش گونه گون (Astragalus sempervirens L.) در مرتع سنگرج سوادکوه |
|
| چکیده فارسی مقاله |
سابقه و هدف: وجود گیاهانی نظیر گون در مراتع و بهویژه ارتفاعات، میتواند نقش مهمی در حفاظت از تنوع زیستی گیاهان مرتعی بر عهده داشته باشد و با توجه به جایگاه مراتع در اقتصاد کشور و حفاظت آب و خاک، مطالعه اثر عوامل اکولوژیکی بر تغییرات مراتع از اهمیت زیادی برخوردار است. در همین راستا، هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر فعالیت جوندگان کوچک بر کاهش گونه گون (Astragalus sempervirens) است.
مواد و روشها: بدینمنظور مطالعهای در سال 1402، در مرتع ییلاقی سنگرج سوادکوه انجام شد. با توجه به حضور گونه گون بهعنوان تیپ غالب پوشش گیاهی در امتداد سه دامنه شمال، شرق و غرب منطقه، بررسی حاضر در سه دامنه نامبرده انجام شد. ابتدا منطقه مورد نظر پیمایش شد. سپس در امتداد تغییرات مشهود و دامنههای مورد نظر به روش سیستماتیک - تصادفی تحت ترانسکت به طول 100 متر و پلات گذاری با ابعاد 2×2 مترمربع قرار گرفت و تعداد پایههای گون و تعداد حفرههای ایجاد شده ناشی از حضور جوندگان در پای گونها ثبت گردید. نمونه های خاک نیز از عمق 50-0 سانتی متری با سه تکرار در دامنههای نامبرده برداشت و به آزمایشگاه منتقل شدند. فعالیت جوندگان نیز در پای بوته های در حال خشک شدن ثبت شد و نوع جونده موجود در منطقه تشخیص داده شد. دادههای بهدست آمده توسط نرم افزار SPSSver.22 مورد ارزیابی قرار گرفت.
نتایج: نتایج نشان داد نوع جونده موجود در منطقه وُل برفی با نام علمی Chionomys nivalis بوده است و دامنه اثر معنیداری بر تعداد پایههای گون، حفرههای ایجاد شده و شاخصهای خاک داشته است. مقایسه میانگین تعداد پایههای گون و حفره ها در دامنههای مورد بررسی بیانگر آن بود که تعداد پایه های گون (4533) و حفرهها (3067) در دامنه شمال منطقه به طور معنیداری بیشتر بوده است. بافت خاک منطقه نیز در دامنههای شمال و شرق از نوع شنی _ لومی و در دامنه غرب از نوع لومی _ شنی بوده و از نظر عناصر پرمصرف خاک و مادهآلی میان دامنهها اختلاف معنیداری وجود داشت. بهطوریکه مقدار عناصر نیتروژن (25/0 درصد)، فسفر (21/12 میلیگرم/گرم)، پتاسیم (43/760 میلیگرم/گرم) و ماده آلی (84/6 درصد) در دامنه شمال به طور معنیداری بیشتر بوده است. نتایج ضریب همبستگی میان تعداد پایههای گون و حفرههای ایجاد شده با دامنه و شاخص های خاک نیز نشان داد، تعداد پایههای گون با پارامترهای دامنه، تعداد حفره، رس، فسفر و پتاسم خاک همبستگی مثبت و معنیداری در سطح یک درصد دارد. همچنین عناصر غذایی پرمصرف خاک شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم همبستگی مثبت و معنیداری در سطح یک درصد با دامنه نمونهبرداری از خود نشان دادند.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد افزایش مقدار عناصر پرمصرف خاک و ماده آلی در دامنه شمالی افزایش تعداد پایههای گون را در پی داشته است. از طرفی گونها به دلیل همزیستی با باکتری ریزوبیوم موجب غنی‌تر شدن خاک میگردند که به تبع آن، هجوم جوندگان و استفاده آنها از ریشه گونها افزایش یافته و به مراتب موجب خشک شدن تدریجی و تخریب گونها گردیده است و این امر شرایط را برای استقرار گونههای مهاجم فراهم میسازد. لذا لازم است جهت مدیریت اکوسیستمهای مرتعی تأثیرات منفی فعالیت‌های جوندگان در اطراف ریشه‌های گون مورد توجه قرار گیرد.
|
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
استان مازندران، بوته، جوندگان، مدیریت مرتع |
|
| عنوان انگلیسی |
Investigating the effect of small rodent activity on the decline of Astragalus sempervirens L. in the Sangraj rangeland of Savadkuh |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Background and purpose: The presence of plants such as Astragalus in rangelands, especially in highlands, can play an important role in protecting the biodiversity of rangeland plants, and considering the role of rangelands in the country's economy and water and soil conservation, studying the effect of ecological factors on rangeland changes is of great importance. In this regard, the aim of the present study is to investigate the effect of small rodent activity on the decline of the Astragalus sempervirens species.
materials and methods: For this purpose, a study was conducted in 2023 in the Sangraj summer rangeland of Savadkuh. Given the presence of the Astragalus species as the dominant vegetation type along the three northern, eastern, and western domains of the region, the present study was conducted in the three mentioned domains. First, the target area was surveyed. Then, along the visible changes and the desired domains, a 100-meter long transect was systematically and randomly placed in plots with dimensions of 2×2 m2, and the number of Astragalus stands and the number of holes created due to the presence of Rodents at the base of the Astragalus stands were recorded. Soil samples were also taken from a depth of 0-50 cm with three repetitions in the mentioned domains and transferred to the laboratory. Rodent activity was also recorded at the base of the drying shrubs and the type of rodent present in the area was identified. The data obtained were evaluated by SPSSver.22 software.
Results: The results showed that the type of rodent found in the area was the Snow Vole with the scientific name Chionomys nivalis, and the domain had a significant effect on the number of Astragalus stands, holes created, and soil indicators. Comparison of the average number of Astragalus stands and holes in the studied domains indicated that the number of Astragalus stands (4533) and holes (3067) was significantly higher in the northern domain of the region. The soil texture of the region was also sandy-loamy in the northern and eastern domains and loamy-sandy in the western domain, and there was a significant difference in terms of soil essential elements and Organic Matter between the domains. So that the amount of Nitrogen (0.25 %), Phosphorus (12.21 mg/g), Potassium (760.43 mg/g), and Organic Matter (6.84 %) was significantly higher in the northern slope. The results of the correlation coefficient between the number of Astragalus stands and the holes created with the domain and soil indices also showed that the number of Astragalus stands has a positive and significant correlation with the parameters of domain, number of holes, Clay, P and K at the 1% level. Also, the most consumed soil nutrients including N, P and K showed a positive and significant correlation with the sampling domain at the 1% level.
Conclusion: The results showed that the increase in the amount of soil macronutrients and Organic Matter in the northern domain has resulted in an increase in the number of Astragalus stands. On the other hand, Astragalus, due to their symbiosis with the bacteria Rhizobium, enrich the soil, which consequently increases the invasion of rodents and their use of Astragalus roots, which has led to the gradual drying and destruction of Astragaluses, and this provides conditions for the establishment of invasive species. Therefore, it is necessary to consider the negative effects of rodent activities around Astragalus roots in order to manage rangeland ecosystems.
|
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
Mazandaran Province, Range Management, Rodents, Shrub |
|
| نویسندگان مقاله |
قدرت اله حیدری | Qodratollah Heydari
Faculty of Natural Resources, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
زهرا زمانی | Zahra Zamani
Faculty of Natural Resources, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://rangelandsrm.ir/browse.php?a_code=A-10-2773-2&slc_lang=fa&sid=1 |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
تخصصی |
| نوع مقاله منتشر شده |
پژوهشی |
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|