این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های تاریخی، جلد ۱، شماره ۴، صفحات ۵۵-۶۴
عنوان فارسی نگاهی نو به شهری کهن مطالعه موردی: شهر جندی شاپور در روستای شاه آباد (شاه ابوالقاسم) حومه دزفول
چکیده فارسی مقاله یکی از ضوابط ساخت شهرها در عصر باستان، انتخاب محل مناسب احداث شهر بود. چنین محلی می‌بایست دارای آب فراوان، خاک حاصل خیز، اقلیمی مناسب و دور از عوامل بیماری‌زا می‌بود؛ به طوری که سیل‌گیر و زلزله‌خیز هم نباشد. همچنین، می‌بایست در مسیر راه های تجاری بوده، دفاع از آن هنگام حمله دشمن امکان‌پذیر می‌بود. اکنون پرسش این است که چنین ضوابطی در انتخاب محل و ساخت شهری به نام جندی‌شاپور که بنای آن به شاپور یکم ساسانی منسوب است، وجود داشته است؟ به عبارتی دیگر، آیا شاپور که مصمّم شد این شهر را بسازد، از مردم منطقه و آگاهان دربار خویش درخصوص اقلیم بسیار گرم خوزستان پرسش ننمود؟ بویژه که گویا شهر را برای سکونت همسر خود، دختر امپراتور روم ساخته بوده است. البته، بنای آن شهر بسیار کهنتر از عصر ساسانیان بوده و شواهدی در دست است که در عصر ایلام، شهری مهم بوده است. نام کهن شهر جنتاشاپیرتا یا جنتاشاپیر، نامی هندی است که اشاره به توطّن هندیان و نامگذاری شهر توسط آنان دارد. نظر به آنکه هندیان، بویژه بزرگان و فرهیختگان، آگاهی هایی در خصوص پزشکی، داروسازی، نجوم و فلسفه داشته اند، احتمالاً بنای شهری علمی توسط آنان پایه گذاری شده که با مهاجرت علمای یونانی و رومی، پذیرای آنان شده است. البته، شباهت نام جنتاشاپیر که با جایگزینی واژگان، به جنداشاپور مبدل می‌شود و نیز شباهت نام اخیر به گنده شاپور یا گندی شاپور، می تواند معرّف دو شهر با نامی نسبتاً یکسان باشد. شایبه وجود شهر کهن جندی شاپور، در محل روستای شاه ابوالقاسم که مقبره یکی از مریدان شیخ اسماعیل قصری به نام شیخ ابوالقاسم بوده است، از آن جا ناشی می‌شود، که مرحوم سیدمحمد علی مرتضوی در سال 1316، در محل بقعه این عارف کتیبه‌ای مشاهده کرد که بر آن ابیاتی منسوب به یعقوب لیث حک شده بود و چون یعقوب در جندی شاپور وفات یافته بود، پس جندی شاپور می‌بایست در محل روستای شاه ابوالقاسم واقع شده باشد، اما بررسی دقیق منابع، حاکی از این است که گویا تنها یک شهر می‌توانسته جندی شاپور کهن باشد و آن هم شوشتر است، که در طی تاریخ طولانی اش به نامهای اَوان، تیشتر، تشتر، تستر، شاپورگرد، گندشاپور و گندی شاپور خوانده شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله جنتاشاپیرتا، جنتاشاپیر، جندی شاپور، شاپورگرد، شوشتر،
عنوان انگلیسی A new glance at an old city case study Jundi Shâpur in Shah Abad Village in Dazfuol suburbs
چکیده انگلیسی مقاله One of the basic rules for the construction of a city during the ancient period was selecting an appropriate place. Such a place should have sufficient amount of water, moderate climate, fertile soil, location on or near trade routes and easy to defend. Did such conditions prevail in the area where the city called Jundi Shâpur was founded? Did Shâpur make an inquiry about the site and its climate before he finally ordered the construction of the city? The city believed to have been constructed for his queen, the daughter of Emperor of Rom. Long before Shâpur ordered the building of the city, there had been a city in the same site called Janta Shapir or Janta Shapirta, an Indian name which meant “attractive garden”. This indicates that long before the reign of Shâpur this part of Iran was known to Indians. They perhaps either resided there or frequently visited the site after leaving India, mostly due to internal conflicts. Naturally, the ancient sources relating the history of both of the countries throw light on old routed relations between the two countries.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Elam, Jundi Shâpur, Shâpurgerd, Shooshtar
نویسندگان مقاله محمدزمان خدایی |
دانشگاه شهید چمران اهواز
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شهید چمران (Shahid chamran university)

نشانی اینترنتی http://jhr.ui.ac.ir/article_16501_cc9e9b62b26b0e4893886b273d2f0dc8.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1363/article-1363-344709.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات