|
|
علوم زراعی ایران، جلد ۲۶، شماره ۲، صفحات ۱۴۸-۱۶۹
|
|
|
| عنوان فارسی |
اثر تاریخ کاشت و دور آبیاری بر صفات مورفولوژیک و عملکرد دانه ارقام جدید کنجد ناشکوفا (.Sesamum indicum L) |
|
| چکیده فارسی مقاله |
به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و دور آبیاری بر صفات گیاهی و عملکرد دانه ارقام جدیدکنجد ناشکوفا، یک آزمایش مزرعهای به‌صورت کرت‌های خرد شده نواری در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال 1400 و 1401 در مزرعه آزمایشی شرکت کشت و صنعت شهید رجایی دزفول اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت (15 خرداد، 30 خرداد و 14 تیر) به عنوان عامل اصلی اول، سه دور آبیاری (8، 13 و 18 روز) به‌عنوان عامل اصلی دوم و سه رقم کنجد ناشکوفا به نام‌های برکت، مهاجر و چمران و رقم شکوفای شوین (شاهد) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تاخیر در کاشت باعث کاهش عملکرد دانه ارقام کنجد شد. در سال اول در تاریخ کاشت 30 خرداد و 14 تیر، میزان کاهش عملکرد دانه بطور معنی‌داری (9 و 16 درصد) نسبت به تاریخ کاشت 15 خرداد کمتر بود. افزایش فواصل آبیاری باعث کاهش ویژگیهای مورفولوژیک و عملکرد دانه ارقام کنجد در هر دو سال آزمایش شد. در سال اول آزمایش دور آبیاری 13 و 18 روز باعث کاهش معنی‌دار عملکرد دانه (12 و 34 درصد) نسبت به دور آبیاری 8 روز شد. بیشترین مقدار عملکرد دانه و روغن دانه مربوط به رقم برکت در سال اول در دور آبیاری 8 روز و تاریخ کاشت 15 خرداد (به‌ترتیب 1730 و 821 کیلوگرم در هکتار) و در سال دوم در دور آبیاری 8 روز و تاریخ کاشت 30 خرداد (به ترتیب 1400 و 694 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. ارقام کنجد ناشکوفای برکت و مهاجر در مقایسه با رقم شکوفای شوین در تیمارهای افزایش دور آبیاری و تاخیر در کاشت، کاهش عملکرد دانه و روغن دانه کمتری داشتند و به دلیل مقاومت به ریزش دانه و حفظ میزان عملکرد در شرایط تغییر تاریخ کاشت و افزایش دور آبیاری، سازگاری مناسب‌تری به تغییرات محیطی داشتند. بر اساس نتایج این آزمایش تاریخ کشت 15 تا 30 خرداد به عنوان تاریخ کاشت بهینه و دور آبیاری 8 تا 13 روز به عنوان دور آبیاری مناسب برای ارقام کنجد بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که مقاومت به ریزش دانه، عملکرد دانه و روغن بالا در ارقام کنجد ناشکوفای برکت و مهاجر، میتواند امکان زراعت گسترده و ماشینی کنجد را به‌صورت کشت تابستانه و به‌عنوان جایگزین سایر گیاهان تابستانه آب‌بر در منطقه فراهم کند.
|
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
آبیاری، روغن دانه، عملکرد دانه، کنجد و مقاومت به ریزش دانه |
|
| عنوان انگلیسی |
Effect of sowing date and irrigation intervals on morphological traits and seed yield of new indehiscent sesame (Sesamum indicum L.) cultivars |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Introduction: Sesame is one of the oldest oilseed crops grown in tropical and sub-tropical regions of the world. Sesame production is constrained by susceptibility to capsule shattering and excessive pre- and post-harvest seed loss. Recently, new indehiscent sesame cultivars have been developed and introduced with the characteristics of indehiscent capsules at the ripening stage and resistance to capsule and seed shattering (Langham, 2001). More research is required to convince the local farming communities to adopt and grow these new indehiscent sesame cultivars and benfit from their promising productivity. Sesame cultivars vary in their adaptability to different growing conditions. This experiment was conducted to to determine optimum sowing date window and irrigation interval for new indehiscent sesame cultivars.
Materials and Methods: To study the effects of sowing dates and irrigation intevals on morphological traits and seed yield of new indehiscent sesame cultivars, a field experiment was carried out as strip-split plot arrangements in randomized complete block design with four replications in Shahid Rajaei Agro-Industrial Company in Dezful, Iran, in 2021 and 2022. First main factor consisted of three sowing dates (June 5, June 20 and July 5) and second main factor included were three irrigation regimes (irrigation after 8, 13 and 18 days). Sub plots consisted of three indehiscent (Chamran, Mohajer, Barkat) and one dehiscent (Schewin) sesame cultivars.
Results: The results showed that morphological traits and seed yield significantly decreased in both years by increasing irrigation intervals. Irrigation intervals caused significant decrease in seed yield in both years. In 2021, the seed yield of all cultivars significantly decreased under irrigation after 13 and 18 days by 12% and 34%, respectively, when compared with irrigation after 8 days. Delayed sowing dates caused significant decrease in seed yield. In 2022, the seed yield of all cultivars significantly decreased in delayed sowing dates June 20 and July 5 by 16% and 9%, respectively, when compared to June 5. In 2021, cv. Barkat had the highest seed and oil yield (1730 and 821 kg.ha-1, respectively) in irrigation after 8 days, and June 5 sowing date. In 2022, cv. Barkat had the highest seed and oil yield (1400 and 694 kg.ha-1, respectively) in irrigation after 8 days, and June 20 sowing date. Indehiscent cv. Barkat and cv. Mohajer had the lowest seed and oil yield reduction and showed greater seed yield stability under longer irrigation intevals conditions and delayed sowing date, when compared with cv. Schwin. In addition, these two cultivars can adapt to environmental changes through minimizing the seed yield losses due to seed-shattering resistance under different irrigation intervals and sowing dates.
Conclusion: Overall, the results of this experiment showed that sowing dates from June 5 to June 20 as the optimal sowing date window and irrigation intervals between 8 to 13 days can be recommended as a suitable crop management package to improve sustainable sesame production in warm and dry agro-climatic conditions of kuzestan province, Iran. In addition, high seed and oil yield in indehiscent cv. Barkat and cv. Mohajer facilitate mechanization of growing and harvesting of sesame as a summer crop. This is very important for food security as well as reducing water consumption by replacing it with other summer crops with higher water consumption, especially in Khuzestan conditions.
|
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
Irrigation, Seed oil content, Seed yield, Seed shattering resistance and Sesame |
|
| نویسندگان مقاله |
مهدی عطار روشن | Mehdei Attar Roshan
Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
افراسیاب راهنما | Afrasyab Rahnama
Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
موسی مسکرباشی | Moosa Meskarbashee
Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
محمد رضا سیاهپوش | Mohammad Reza Siahpoosh
Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
متیو تام هریسون | Matthew Tom Harrison
Tasmanian Institute of Agriculture, University of Tasmania, Launceston Tasmania, Australia, 7248
مؤسسه کشاورزی تاسمانی، دانشگاه تاسمانی، تاسمانی، استرالیا، 7248
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://agrobreedjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-204-2&slc_lang=fa&sid=1 |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
تخصصی |
| نوع مقاله منتشر شده |
پژوهشی |
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|