مخاطرات محیط طبیعی، جلد ۱۳، شماره ۴۲، صفحات ۱۰۷-۱۲۲
عنوان فارسی مخاطرات دریاچه های رو به خشکی ایران برای سکونتگاه های انسانی پیرامونی و راهکارهای مقابله با آن
چکیده فارسی مقاله در حال حاضر با افزایش خشکی در نتیجه خشکسالی و تغییرات اقلیمی از یک سو و ناکارآیی مدیریت منابع از سوی دیگر، شاهد کاهش سطح آب دریاچه‌ها یا تماماً خشک شدن برخی از دریاچه‌‌ها در ایران هستیم. مسلم این است که تضعیف یا نابودی این عنصر حیاتی (دریاچه‌‌ها) در اکوسیستم کشور، باعث بروز مشکلات و مخاطراتی به ویژه برای سکونتگاه‌‌های انسانی پیرامونی (اعم از شهرها و روستاها) و پسکرانه‌‌های دریاچه‌‌ها می‌‌شود. ازاین‌رو در مقاله حاضر کوشش شده ضمن شناسایی مخاطرات ناشی از روند خشکی دریاچه‌ها در ایران برای سکونتگاه‌‌های پیرامونی، راهکارهای مناسب به منظور مقابله با مخاطرات را از دیدگاه کارشناسی (نخبگان) ارائه شود. با توجه به ماهیت این تحقیق از روش ذهن شناختی کیو (Q) به منظور تحقق اهداف استفاده شده است. ابتدا بررسی تغییرات سطح آبی دریاچه‌های برجسته کشور در بازه‌ی 20ساله اخیر گزارش شده سپس از طریق واکاوی محتوای اسناد و انجام مصاحبه با کارشناسان و نخبگان متخصص به تعداد 14 نفر، گزاره‌‌های 29 گانه مخاطرات ناشی از خشکی دریاچه‌‌ها در قالب 5 الگوی ذهنی شناسایی شد. همچنین 22 گزاره در قالب 4 الگوی ذهنی راجع به راهکارهای مناسب برای مقابله با خشکی دریاچه‌‌های کشور به دست آمد. نتیجه اینکه افول جدی بنیان‌‌های طبیعی در اکوسیستم پیرامونی دریاچه‌‌ها از عواقب این خشکی است که می‌‌تواند زمینه‌‌ساز چالش‌‌های انسانی- اجتماعی در فضای جغرافیایی شود. گذار از این شرایط در وهله‌‌ی اول منوط به اتخاذ رویکرد یکپارچه مدیریت مخاطرات برای ممانعت از دستکاری اکوسیستم، پایش مستمر خشکی دریاچه‌‌ها و اجرای برنامه‌‌های سازگار با محیط انسانی پیرامون دریاچه‌‌ها می‌‌باشد که از جمله آن می‌‌توان به ایجاد ستادهای مدیریتی محله‌‌ای که دارای ارتباط مستقیم با ستاد مدیریت بحران است، اشاره داشت.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله مدیریت مخاطرات، خشکی دریاچه‌ها، سکونتگاه شهری و روستایی، روش کیو،
عنوان انگلیسی Drying Lakes in Iran: A Growing Threat to Human Settlements and Potential
چکیده انگلیسی مقاله Currently, with the increase in aridity due to drought and climate change on the one hand, and the inefficiency of resource management on the other, we are witnessing a decrease in the water level of lakes or the complete desiccation of some lakes in Iran. Certainly, the weakening or destruction of this vital element (lakes) in the country's ecosystem will lead to the emergence of problems and hazards. Therefore, in the present article, an effort has been made to identify the hazards resulting from the drying trend of lakes in Iran and to present appropriate solutions to address these hazards from the perspective of experts (elites). Given the nature of this research, the Q-methodological approach was used to achieve the objectives. First, the changes in the water level of the country's prominent lakes over the past 20 years are reported. Then, through the analysis of document content and interviews with 14 expert specialists, 29 statements related to the hazards resulting from the drying of lakes were identified within 5 mental patterns. Additionally, 22 statements were obtained within 4 mental patterns regarding the appropriate solutions to address the drying of the country's lakes. The result is that the serious decline of the natural foundations in the surrounding ecosystem of the lakes is a consequence of this drying, which can create human-social challenges in the geographic space. Overcoming this situation primarily depends on the adoption of an integrated risk management approach to prevent ecosystem manipulation, continuous monitoring of Lake Desiccation, and the implementation of programs compatible with the human environment among them, we can mention the establishment of neighborhood management headquarters that have a direct relationship with the crisis management headquarters.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله مدیریت مخاطرات, خشکی دریاچه‌ها, سکونتگاه شهری و روستایی, روش کیو
نویسندگان مقاله محمد حجی پور |
استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند

سیده ملیحه امیرآبادیزاده |
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند

حسین صادقی |
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند

نشانی اینترنتی https://jneh.usb.ac.ir/article_8630_172b07022fa85536bbfca0a6aeb5a1d1.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات