این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، جلد ۲۳، شماره ۵، صفحات ۲۷۴-۲۷۶
عنوان فارسی رفتار خودکشی و پیشگیری از آن: راه‌کار چندوجهی پیشنهادی برای ایران
چکیده فارسی مقاله در سخنان سردبیری شماره‌های قبل مجله دانشگاه، با انواع رفتار خودکشی و ضرورت پیشگیری از آن‌ها در قالب راه‌کار‌های چند وجهی پرداختیم [6-1]. تجربه راقم این سطور که تقریباً سه دهه از عمر خود را به مطالعه رفتار خودکشی و چگونگی پیشگیری از آن پرداخته است، نشان می‌دهد که برای کشور عزیزمان ایران، قطعاً نیاز به یک راه‌کار چند وجهی جامع و کامل وجود دارد. اگرچه تاکنون برنامه‌ ملی پیشگیری از خودکشی در کشور به مرحله اجرا در آمده است [7]، اما با توجه به نقاط ضعف این برنامه [8]، داشتن یک راه‌کار جامع چند وجهی قابل اجرا به شرح زیر، ضرورت انکار ناپذیری است [9].
پیشنهاد اول من این است که این راه‌کار چند وجهی، هدف خودکشی صفر [10] را سرلوحه اهداف خود قرار دهد. یعنی برای تمام کسانی که در این راه‌کار پیشگیرانه شرکت می‌نمایند، هدف نهایی، رسیدن به عدد خودکشی صفر باشد. اگرچه چنین هدفی بسیار بلند پروازانه بوده و دسترسی به آن، غیر ممکن به نظر می‌رسد. با این وجود، هدف متعالی است که باید همه سازمان‌ها و افراد درگیر در برنامه پیشگیری از خودکشی، به آن از صمیم قلب متعهد باشند.
پیشنهاد دوم من این است که نام این راه‌کار چند وجهی از ایران باید مشابه با نام راه‌کار چند وجهی اتحاد اروپا علیه افسردگی [11] باشد. یعنی در این نام نباید به طور مستقیم به خودکشی اشاره نمود، بلکه این راه‌کار با عناوینی نظیر ارتقاء سطح سلامت روان و یا حتی بهتر از آن، ارتقاء سطح سلامت روانی، اجتماعی و اقتصادی جامعه، شناخته شود. برگزیدن چنین عناوینی نه تنها برخی حساسیت‌های اجتماعی را کم‌رنگ خواهد کرد، بلکه در عین حال، نشان دهنده مسیر متعالی است که راه‌کار چند وجهی پشگیرانه از خودکشی در ایران، باید بپیماید. این مسیر همانا ارتقاء سطح مراقبت‌های روانی و اجتماعی، همراه با بهبود و گشایش‌های اقتصادی و حمایت‌های گوناگون فرهنگی است.
همچنین، پیشنهاد سوم من این است که راه‌کار جامع چند وجهی پیشگیری از خودکشی در ایران از نظر اجزاء، باید از راه‌کار طول عمر [12] پیروی کرده و حتی از آن، جامع‌تر نیز باشد. به این معنی که کمیته‌های راهبردی برنامه‌ریزی، اجرا و ارزشیابی در سطح هر شهرستان، پدید آیند. این نکته کمک می‌کند که راه‌کار محلی در سطح شهرستان‌های کشور، پایه ریزی گردد. از آن‌جایی که کشور پهناور ایران، از قومیت‌های گوناگون فرهنگی تشکیل شده است، ضروری است تا راه‌کار چند وجهی پیشگیرانه از خودکشی برای هر شهرستان و بر اساس ویژگی‌های آن، برنامه‌ریزی گردد.
طبیعی است راه‌کاری که برای شهرستان آبدانان در استان ایلام مناسب به نظر می‌آید، ممکن است به همان شیوه، برای شهرستان رفسنجان در استان کرمان، مناسب نباشد. بنابراین، هرچند که اجزاء یک راه‌کار چند وجهی معمولاً برای تمام شهرستان‌ها کشور می‌تواند یکسان باشد، اما شیوه اجراء و ارزشیابی هر جزء باید تفاوت‌هایی را بر اساس خصوصیات فرهنگی هر شهرستان نیز، پذیرا گردد.
همچنین، اجزاء این راه‌کار جامع باید حداقل شامل موارد زیر باشد:
1. در هر شهرستان، کمیته راهبردی باید متشکل از نمایندگان تام الاختیار از کلیه دستگاه‌ها و نهادهای ذیربط در امر پیشگیری از خودکشی نظیر فرمانداری، تمامی دانشگاه‌ها به خصوص دانشگاه علوم پزشکی، نیروهای نظامی و انتظامی، بهزیستی، آموزش و پرورش، پزشکی قانونی، کشاورزی و روحانیون را در بر بگیرد.
2. توصیه می‌شود مقر این کمیته محلی، در فرمانداری بوده و بودجه مناسب و شفافی در اختیار آن قرار گیرد.
3. سیستم شفاف برای ثبت تمام موارد خودکشی و اقدام به خودکشی وجود داشته و کمیته راهبردی، به فراخور هر ماه تشکیل و موارد رخ داده را به دقت، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.
4. این کمیته، مسئول پرداختن به ریشه‌های خودکشی در جامعه نظیر بیکاری و سایر مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مرتبط باشد.
5. آموزش‌های همگانی به منظور شناخت آحاد جامعه از سلامت روان و پدیده خودکشی به عمل آید و همزمان بر روی این نکته تأکید شود که می‌توان از رفتار خودکشی، پیشگیری نمود.
6. آموزش دروازه‌بانان، یعنی کسانی که می‌توانند فرد خودکشی‌گرا را در مراحل اولیه تشخیص دهند، نظیر: معلمین، اساتید دانشگاه، پرسنل بهداشت و درمان، نیروهای نظامی و انتظامی و روحانیون، در دستور کار قرار گیرد.
7. خدمات جامع سلامت روان برای تمام آحاد جامعه و با هزینه مناسب فراهم گردیده و تلاش به عمل آید تا از مراجعه به این مراکز و درخواست کمک از آن‌ها، نه تنها انگ زدایی به عمل آمده، بلکه انجام آن مورد تشویق و ترغیب قرار گیرد.
8. برنامه‌های غربال‌گری به ویژه برای جمعیت‌های با خطر  بالا به منظور تشخیص افراد در معرض خطر اجرا گردد تا چنین افرادی در اسرع وقت شناسایی گردند.
9. درمان‌های مبتنی بر شواهد، اعم از روان درمانی، گروه درمانی و دارو درمانی برای افراد در معرض خطر، با پرداخت هزینه مناسب امکان پذیر باشد.
10. خطوط تلفنی و اینترنتی برای اینکه افراد خودکشی‌گرا بتوانند هر لحظه و بدون پرداخت هزینه با آن‌ها تماس برقرار کرده و خدمات مشاوره‌ای در اختیار داشته باشند، فراهم گردد.
11. دستورالعمل‌های جامع برای چگونگی انعکاس و نشر اخبار خودکشی در کلیه رسانه‌های عمومی تهیه و تدوین گردیده و درباره‌ی اجرای دقیق این دستورالعمل‌ها، اهتمام لازم به عمل آید.
12. خدمات جامع پیگیری برای افرادی که اقدام به خودکشی کرده، ولی از این اقدام خودجان سالم به در برده‌اند، فراهم گردد.
13. خدمات جامع مشاوره برای کلیه بازماندگان یک فرد خودکشی کرده، ارائه گردد.
14. تمام دقت به عمل آید که افکار خودکشی از طرق مختلف و از جمله رسانه‌ها باعث پدید آمدن خوشه‌های خودکشی در جامعه نگردد. و اگر چنین خوشه‌هایی پدید آمد، به سرعت برای مقابله صحیح با آن‌ها، اقدام نمود.
15. همچنین، لازم است در تمامی مراحل برنامه حتماً از حضور افرادی که تجربه زیسته‌ خودکشی را داشته و حاضرند که خالصانه این تجربه خود را به شکلی سازنده با دیگران در میان بگذارند نیز، استفاده نمود.
16. ارزشیابی مستمر، برای مثال هر شش ماه یک‌بار، از برنامه‌های جامع چند وجهی پیشگیری از خودکشی به عمل آمده تا در صورت لزوم، تغییرات لازم برای افزایش کیفیت این برنامه‌ها به عمل آید.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله راه‌کار چندوجهی، رفتار خودکشی
عنوان انگلیسی Suicidal Behavior and Its Prevention: A Proposed Multi-Components Strategy for Iran
چکیده انگلیسی مقاله در سخنان سردبیری شماره‌های قبل مجله دانشگاه، با انواع رفتار خودکشی و ضرورت پیشگیری از آن‌ها در قالب راه‌کار‌های چند وجهی پرداختیم [6-1]. تجربه راقم این سطور که تقریباً سه دهه از عمر خود را به مطالعه رفتار خودکشی و چگونگی پیشگیری از آن پرداخته است، نشان می‌دهد که برای کشور عزیزمان ایران، قطعاً نیاز به یک راه‌کار چند وجهی جامع و کامل وجود دارد. اگرچه تاکنون برنامه‌ ملی پیشگیری از خودکشی در کشور به مرحله اجرا در آمده است [7]، اما با توجه به نقاط ضعف این برنامه [8]، داشتن یک راه‌کار جامع چند وجهی قابل اجرا به شرح زیر، ضرورت انکار ناپذیری است [9].
پیشنهاد اول من این است که این راه‌کار چند وجهی، هدف خودکشی صفر [10] را سرلوحه اهداف خود قرار دهد. یعنی برای تمام کسانی که در این راه‌کار پیشگیرانه شرکت می‌نمایند، هدف نهایی، رسیدن به عدد خودکشی صفر باشد. اگرچه چنین هدفی بسیار بلند پروازانه بوده و دسترسی به آن، غیر ممکن به نظر می‌رسد. با این وجود، هدف متعالی است که باید همه سازمان‌ها و افراد درگیر در برنامه پیشگیری از خودکشی، به آن از صمیم قلب متعهد باشند.
پیشنهاد دوم من این است که نام این راه‌کار چند وجهی از ایران باید مشابه با نام راه‌کار چند وجهی اتحاد اروپا علیه افسردگی [11] باشد. یعنی در این نام نباید به طور مستقیم به خودکشی اشاره نمود، بلکه این راه‌کار با عناوینی نظیر ارتقاء سطح سلامت روان و یا حتی بهتر از آن، ارتقاء سطح سلامت روانی، اجتماعی و اقتصادی جامعه، شناخته شود. برگزیدن چنین عناوینی نه تنها برخی حساسیت‌های اجتماعی را کم‌رنگ خواهد کرد، بلکه در عین حال، نشان دهنده مسیر متعالی است که راه‌کار چند وجهی پشگیرانه از خودکشی در ایران، باید بپیماید. این مسیر همانا ارتقاء سطح مراقبت‌های روانی و اجتماعی، همراه با بهبود و گشایش‌های اقتصادی و حمایت‌های گوناگون فرهنگی است.
همچنین، پیشنهاد سوم من این است که راه‌کار جامع چند وجهی پیشگیری از خودکشی در ایران از نظر اجزاء، باید از راه‌کار طول عمر [12] پیروی کرده و حتی از آن، جامع‌تر نیز باشد. به این معنی که کمیته‌های راهبردی برنامه‌ریزی، اجرا و ارزشیابی در سطح هر شهرستان، پدید آیند. این نکته کمک می‌کند که راه‌کار محلی در سطح شهرستان‌های کشور، پایه ریزی گردد. از آن‌جایی که کشور پهناور ایران، از قومیت‌های گوناگون فرهنگی تشکیل شده است، ضروری است تا راه‌کار چند وجهی پیشگیرانه از خودکشی برای هر شهرستان و بر اساس ویژگی‌های آن، برنامه‌ریزی گردد.
طبیعی است راه‌کاری که برای شهرستان آبدانان در استان ایلام مناسب به نظر می‌آید، ممکن است به همان شیوه، برای شهرستان رفسنجان در استان کرمان، مناسب نباشد. بنابراین، هرچند که اجزاء یک راه‌کار چند وجهی معمولاً برای تمام شهرستان‌ها کشور می‌تواند یکسان باشد، اما شیوه اجراء و ارزشیابی هر جزء باید تفاوت‌هایی را بر اساس خصوصیات فرهنگی هر شهرستان نیز، پذیرا گردد.
همچنین، اجزاء این راه‌کار جامع باید حداقل شامل موارد زیر باشد:
1. در هر شهرستان، کمیته راهبردی باید متشکل از نمایندگان تام الاختیار از کلیه دستگاه‌ها و نهادهای ذیربط در امر پیشگیری از خودکشی نظیر فرمانداری، تمامی دانشگاه‌ها به خصوص دانشگاه علوم پزشکی، نیروهای نظامی و انتظامی، بهزیستی، آموزش و پرورش، پزشکی قانونی، کشاورزی و روحانیون را در بر بگیرد.
2. توصیه می‌شود مقر این کمیته محلی، در فرمانداری بوده و بودجه مناسب و شفافی در اختیار آن قرار گیرد.
3. سیستم شفاف برای ثبت تمام موارد خودکشی و اقدام به خودکشی وجود داشته و کمیته راهبردی، به فراخور هر ماه تشکیل و موارد رخ داده را به دقت، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.
4. این کمیته، مسئول پرداختن به ریشه‌های خودکشی در جامعه نظیر بیکاری و سایر مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مرتبط باشد.
5. آموزش‌های همگانی به منظور شناخت آحاد جامعه از سلامت روان و پدیده خودکشی به عمل آید و همزمان بر روی این نکته تأکید شود که می‌توان از رفتار خودکشی، پیشگیری نمود.
6. آموزش دروازه‌بانان، یعنی کسانی که می‌توانند فرد خودکشی‌گرا را در مراحل اولیه تشخیص دهند، نظیر: معلمین، اساتید دانشگاه، پرسنل بهداشت و درمان، نیروهای نظامی و انتظامی و روحانیون، در دستور کار قرار گیرد.
7. خدمات جامع سلامت روان برای تمام آحاد جامعه و با هزینه مناسب فراهم گردیده و تلاش به عمل آید تا از مراجعه به این مراکز و درخواست کمک از آن‌ها، نه تنها انگ زدایی به عمل آمده، بلکه انجام آن مورد تشویق و ترغیب قرار گیرد.
8. برنامه‌های غربال‌گری به ویژه برای جمعیت‌های با خطر  بالا به منظور تشخیص افراد در معرض خطر اجرا گردد تا چنین افرادی در اسرع وقت شناسایی گردند.
9. درمان‌های مبتنی بر شواهد، اعم از روان درمانی، گروه درمانی و دارو درمانی برای افراد در معرض خطر، با پرداخت هزینه مناسب امکان پذیر باشد.
10. خطوط تلفنی و اینترنتی برای اینکه افراد خودکشی‌گرا بتوانند هر لحظه و بدون پرداخت هزینه با آن‌ها تماس برقرار کرده و خدمات مشاوره‌ای در اختیار داشته باشند، فراهم گردد.
11. دستورالعمل‌های جامع برای چگونگی انعکاس و نشر اخبار خودکشی در کلیه رسانه‌های عمومی تهیه و تدوین گردیده و درباره‌ی اجرای دقیق این دستورالعمل‌ها، اهتمام لازم به عمل آید.
12. خدمات جامع پیگیری برای افرادی که اقدام به خودکشی کرده، ولی از این اقدام خودجان سالم به در برده‌اند، فراهم گردد.
13. خدمات جامع مشاوره برای کلیه بازماندگان یک فرد خودکشی کرده، ارائه گردد.
14. تمام دقت به عمل آید که افکار خودکشی از طرق مختلف و از جمله رسانه‌ها باعث پدید آمدن خوشه‌های خودکشی در جامعه نگردد. و اگر چنین خوشه‌هایی پدید آمد، به سرعت برای مقابله صحیح با آن‌ها، اقدام نمود.
15. همچنین، لازم است در تمامی مراحل برنامه حتماً از حضور افرادی که تجربه زیسته‌ خودکشی را داشته و حاضرند که خالصانه این تجربه خود را به شکلی سازنده با دیگران در میان بگذارند نیز، استفاده نمود.
16. ارزشیابی مستمر، برای مثال هر شش ماه یک‌بار، از برنامه‌های جامع چند وجهی پیشگیری از خودکشی به عمل آمده تا در صورت لزوم، تغییرات لازم برای افزایش کیفیت این برنامه‌ها به عمل آید.
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Multi-Components Strategy, Suicidal Behavior
نویسندگان مقاله محسن رضائیان | Mohsen Rezaeian
دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

نشانی اینترنتی http://journal.rums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-280-159&slc_lang=other&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده other
موضوعات مقاله منتشر شده بهداشت
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات