مخاطرات محیط طبیعی، جلد ۱۱، شماره ۳۳، صفحات ۷۷-۱۰۰
عنوان فارسی نقش بررسی‌های استریوگرافی در جهت‌یابی خطر مهاجرت بارخان‌های سوران در منطقه بلوچستان
چکیده فارسی مقاله تپه‌های ماسه‌ای منطقه مورد مطالعه در پایین‌دست حوضه آبخیز روتک و 40 کیلومتری غرب شهرستان سراوان (بلوچستان) و در حاشیه شمالی اراضی زراعی منطقه واقع بوده و جهت مهاجرت و میزان حمل ماسه از نظر زمانی و مکانی از اهداف اصلی این تحقیق است. از داده‌های سمت و سرعت باد ایستگاه‌های سراوان، خاش و ایرانشهر (1391-1385) برای بررسی دینامیک تپه‌ها استفاده گردید. تپه‌های با مورفولوژی بارخان انتخاب و ژئومتری آنها به‌روش استریوگرافی و میزان تحرک آنها به‌روش فرایبرگر و دین (1979) بررسی گردید. نتایج نشان داد که سمت پیشروی بارخانها در این دوره از نظر زمانی متنوع بوده ولی از نظر مکانی برآیند جهت پیشروی آنها از طرف غرب و شمال غرب بطرف شرق و جنوب شرق بوده است. در حالیکه بادهای غالب از نظر فراوانی وقوع عمدتا با جهت شمال شرقی وزیده اند (گلباد)، اما گلماسه‌ها و جهت پیشروی تپه‌ها در اغلب موارد با جهت باد غالب همخوانی نداشتند. برآیند حرکت تپه ماسه‌ها در این دوره براساس درصد فراوانی وقوع ازطرف شمال غرب 9/28 %، از طرف جنوب غرب و شمال غرب و بدون پیشروی 8/17%، از طرف جنوب شرق 7/10%، و از طرف غرب و جنوب 5/3% بوده است. نتایج روش استریوگرافی دینامیک لحظه‌ای بارخان‌ها را نیز در این دوره عمدتا منطبق با گلماسه‌های حاصل از روش فرایبرگر و دین نشان دادند، بطوریکه میزان حمل ماسه‌ها بین 17 تا 20 m3/yr.m و شدت بادها کم انرژی بود. همچنین حمل ماسه‌های منطقه زمانی صورت می‌گیرد، که سرعت آستانه فرسایش بیشتر یا حداقل مساوی 78/6 m/s باشد. این نتیجه گیری از آن جهت حائز اهمیت است که می‌تواند در طراحی شبکه بادشکن‌ها مورد استفاده قرار گیرد. بدین معنی که برای تثبیت تپه‌ها شبکه‌های بادشکن باید عمود بر جهات وزش بادهای غرب تا شمال غرب تعبیه شوند، و سرعت باد در بین ردیف‌های بادشکن هم نباید از 78/6 m/s تجاوز نماید.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله استریوگرافی، دینامیک بارخان، سرعت آستانه، گلماسه، سوران،
عنوان انگلیسی The role of stereographic studies on the orientation of Suran`s barchans migration risk in Baluchestan
چکیده انگلیسی مقاله The sand dunes of the study area are located downstream of Routack watershed, 40 km west of Saravan city (Baluchestan province, Iran) and in the northern margin of the agricultural lands of the region. Wind velocity data (direction and speed) of Saravan, Khash and Iranshahr stations (2006-2012) were used to study the dynamics of the dunes. The geometry of barkhan dunes were analyzed using the stereographic approach and their spatial and temporal mobility by Freiberger and Dean (1979) method. The results showed that the direction of Barkhan`s migration was varied temporally and spatially; from W and NW to E and SE. While the prevailing winds in terms of frequency of occurrence were mainly blown from NE (wind-rose), but in most cases the sand dunes direction did not correspond to the prevailing wind direction. The RDD were 28.9% from the NW, 17.8% from the SW, NW and no-migration, 10.7% from the SE, and 3.5% from the W and S. The results of the stereographic approach showed the instantaneous dynamics of barchans were mainly consistent with the Fryberger and Dean (1979) methods; so that the rate of sand transport was between 17 to 20 m3/yr.m and the wind intensity classified as low energy. The sands are also transported when the velocity threshold is greater than 6.78 m/s or at least equal to it. This conclusion is important due to windbreak networks design. This means that to stabilize the dunes; windbreaks must be installed perpendicular to the wind`s direction (west to the northwest) and the wind velocity should not exceed 6.78 m/s, between the windbreak rows.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله استریوگرافی, دینامیک بارخان, سرعت آستانه, گلماسه, سوران
نویسندگان مقاله عبدالحمید دهواری |
استادیار بخش مرتع و آبخیزداری ، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل

مسعود سعیدی |
کارشناس پژوهشی دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

مه جبین دهواری |
کارشناس خاکشناسی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری زاهدان

نشانی اینترنتی https://jneh.usb.ac.ir/article_6245_28947243971d536e892d2b1a53e889d1.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات