|
|
مخاطرات محیط طبیعی، جلد ۱۲، شماره ۳۵، صفحات ۱۱۵-۱۳۸
|
|
|
| عنوان فارسی |
ارزیابی و پهنه‌بندی خطر سیلاب با استفاده از تکنیک چند معیاره آراس و هیدروگراف واحد (مطالعه‌ی موردی:حوضه بالادست ایستگاه هیدرومتری پل سلطان مشکین‌شهر) |
|
| چکیده فارسی مقاله |
یکی از بزرگ‌ترین و رایج‌ترین اشکال مخاطرات طبیعی سیلاب می‌باشد و شناخت نواحی مستعد وقوع سیلاب، از اقدامات اساسی در مدیریت منابع طبیعی و برنامه‌ریزی توسعه‌ای محسوب می‌گردد. بنابراین هدف تحقیق حاضر، پهنه‌بندی حوضه بالادست ایستگاه هیدرومتری پل سلطان مشکین‌شهر، از لحاظ پتانسیل وقوع سیلاب می‌باشد. برای رسیدن به این هدف با بررسی‌های میدانی و مرور منابع، ابتدا 11 عامل موثر وقوع سیلاب منطقه شامل شیب، طبقات ارتفاعی، لیتولوژی، فاصله از گسل، بارش، کاربری‌اراضی، فاصله از رودخانه، سرعت جریان، زمان جریان و خاک، شناسایی و در محیط GIS، استخراج شدند. استانداردسازی نقشه‌ها با استفاده از روش فازی انجام و سپس به منظور وزن‌دهی معیارهای مطرح، از روش کرتیک استفاده گردید و تحلیل و مدل سازی نهایی با استفاده از مدل آراس، انجام شد. نتایج مطالعه نشان داد، عوامل شیب، لیتولوژی، کاربری و ارتفاع به ترتیب با مقادیر وزنی؛ 164/0، 156/0، 118/0 و 116/0 بیشترین تأثیر را بر ایجاد سیل در منطقه مطالعاتی دارند. همچنین، با توجه به نتایج به دست آمده به ترتیب 46/20 و 02/32 کیلومتر‌مربع از مساحت محدوده، در طبقه بسیار پرخطر و پرخطر قرار دارندکه نشانگر پتانسیل بالای این حوضه برای وقوع سیلاب می-باشد. ضمنا نتایج نشان داد، زمان لازم برای جریان آب به خروجی از 0 ثانیه (بارانی که بر خود خروجی می بارد) تا 68000 ثانیه (در طول 17 ساعت)، متغیر است. در این صورت مناطق صاف و هموار در نزدیکی حوضه با بیشترین زمان و کمترین سرعت و همینطور در مراتع در سمت شمال شرقی با کمترین زمان و بیشترین سرعت به نقطه خروجی ابخیز می‌رسد. لذا پهنه‌بندی خطر سیلاب، می‌تواند در انجام اقدامات حفاظتی، آبخیزداری و مدیریتی این حوضه کمک موثری را داشته باشد. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
پهنه‌بندی، خطر سیلاب، تحلیل چند معیاره، مشکین‌شهر، |
|
| عنوان انگلیسی |
Flood risk assessment and zoning using multi-criteria Aras technique and single hydrograph (Case Study: Upstream Basin of Soltan Meshkinshahr Bridge Hydrometric Station) |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Floods are one of the largest and most common forms of natural hazards, and identifying areas prone to floods is one of the basic measures in natural resource management and development planning. Therefore, the aim of the present study is to zoning the basin upstream of the Soltan Meshkinshahr Bridge Hydrometric Station in terms of flood potential. To achieve this goal by field studies and resource review, first 11 effective factors of flood occurrence in the region including slope, dem, lithology, distance from the fault, precipitation, land use, distance from the river, flow velocity, flow time and soil, were identified and extracted in GIS environment. The standardization of the maps was done using the fuzzy method and then in order to weight the proposed criteria, the CRITIC method was used and the final analysis and modeling was performed using the Aras model. The results showed that the factors of slope, lithology, land use and dem were by weight values, respectively; 0.164, 0.156, 0.118 and 0.116 have the greatest impact on flooding in the study area. Also, according to the results, 20.46 and 32.02 square kilometers of the area, respectively, are in a very high-risk and high-risk category, which indicates the high potential of this basin for floods. The results also showed that the time required for water to flow to the outlet varies from 0 seconds (rain falling on the outlet itself) to 68,000 seconds (over 17 hours). In this case, smooth areas near the basin with the highest time and lowest speed and also in the pastures on the northeast side with the lowest time and highest speed reach the watershed exit point. Therefore, flood risk zoning can be effective in carrying out conservation, watershed management and management measures in this basin. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
پهنه‌بندی, خطر سیلاب, تحلیل چند معیاره, مشکین‌شهر |
|
| نویسندگان مقاله |
موسی عابدینی |
دانشیار ژئومورفولوژی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
مهدی فعال نذیری |
دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
الناز پیروزی |
دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
|
|
| نشانی اینترنتی |
https://jneh.usb.ac.ir/article_7101_6b933d48083f19d13aa75f92d74fd7bd.pdf |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
|
| نوع مقاله منتشر شده |
|
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|