این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
نشریه هنرهای صناعی ایران، جلد ۲، شماره ۲، صفحات ۶۹-۹۲
عنوان فارسی از شکار تا کارزار: مضامین رزمی و نظامی در نقاشی قاجار
چکیده فارسی مقاله هنرهای تصویری عصر قاجار دارای مضامین و موضوعات مختلفی است که حوزۀ نظامی‌نگاری یا ثبت و نگاشت وقایع رزمی یکی از آنهاست. آثار متعدد این حوزه که در رسانه‌های گوناگون هنری، از نقاشی رنگ روغن و آبرنگ تا دیوارنگاری و کاشیکاری و چاپ سنگی و لاکی‌کاری جلوه‌گر هستند، در طول زمان شاهد تغییراتی در عناصر و مؤلفه‌های بصری خود بوده‌اند که این مسأله ناشی از تحولات سیاسی، منطقه‌ای و نظامی عصر قاجار و بازتاب آنها توسط نقاشان و چهره‌پردازان در هنرهای بصری است. بستر نوسازی و به‌روزرسانی ارتش ایران را می‌توان در عصر فتحعلی‌شاه و با مساعی عباس‌میرزا دانست. این سیرِ پیش‌رونده که نقش و تأثیر غرب در آن محسوس و عیان است، در دوران جانشینان این سلسله و اخلاف آنان، به‌ویژه از دورۀ سلطنت محمدشاه به بعد، با روندی متأثر از دستاوردهای نظامیِ کشورهای اروپایی به حیات خود ادامه داد. نمود این روند، پیش از همه، در ظاهر قشون، از جمله جامۀ رزم (اونیفورم)، تجهیزات و تسلیحات، و حرکات و سکنات جنگجویان و سپاهیان پدیدار می‌گردد. بر این اساس، پژوهش حاضر که به روش تاریخی و توصیفی - تحلیلی انجام گرفته، با دو پرسش عمده روبه‌رو است: نخست اینکه پرتره‌ها و رویدادهای نظامی چه جایگاهی را در هنر قاجار به خود اختصاص داده‌‌اند؟ و دیگر آنکه تک‌چهره‌های سلطنتیِ شاهان قاجار و رجال و سربازان، در هیئت و پوشش نظامی، از آغاز پایه‌ریزی این سلسله‌ چه تغییراتی به خود دیده و این تحولات ناشی از چه مسائلی بوده‌اند؟ نتایج حاصل، حاکی از آن بوده است که حیطۀ تصویرگری نظامی، با توجه به وفور آثار موجود و هویت بصری‌شان، به‌عنوان یکی از مضامین رایج در هنر قاجار، قابلیت تخصیص گروه یا زیرمجموعه‌ای مستقل را داراست. از طرفی، با ورود دانش و تخصص نظامی غرب، نخست سپاه ایران آرایش و پوششی یکسان به خود گرفت و این تغییر در شخص پادشاه و ولیعهد، به‌عنوان سرآمدان نظام و بعدتر در رجال و درباریان و دست آخر در خارج از فضای دربار، رونق و گسترش یافت.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله دورۀ قاجار، هنر نقاشی، مضمون رزمی، مراتب نظامی، شکارگاه،
عنوان انگلیسی From Hunting to Battle: Martial and Military Themes in Qajar Painting
چکیده انگلیسی مقاله Qajar pictorial arts contain different themes such as political and courtly, heroic and epic, religious, romantic, erotic and sensual, and decorative (vegetal and geometric). Among all these we should consider another subcategory, i.e. military theme. The numerous works in this field have been manifested in various media, including oil paintings, watercolors, wall paintings, tilework, lithography and lacquerwork. Such works of art have undergone gradual changes in terms of visual elements as a result of political, regional and military evolution during the Qajar era the outcome of which has been manifested in the work of painters and portraitists. Iran’s troops and army were renewed during the reign of Fath Ali Shah, the second Qajar ruler, and by the attempts of his son, Abbas Mirza, the heir to the throne. This renovating trend in which the influence of the West is obvious continued well through the reign of following successors, especially that of Muhammad Shah onwards by gaining significant influence from the military achievements of European nations. The overt manifestation of such a trend is first and foremost visible in the appearance of the army, i.e. its uniform, arms and weaponry, and the physical training of the troops and groups of soldiers. Accordingly, the present article seeks finding answers to the following questions on a basis of a historical and analytical approach: What is the role of military portraits and scenes in Qajar art? What changes and development have occurred in the portraits of Qajar rulers, courtiers and soldiers in terms of military clothing and what factors have been influential in this respect? The results of the research indicate that military subjects in the painting of this period could be categorized as a separate and independent thematic genre regarding the abundance of extant related works of this field and the visual identity they take on. Furthermore, with the advent of technology and the arrival of experts form Europe; Iranian army adopted a standard uniform. Such evolution later on proceeded and manifested in the appearance of the ruler and the heir apparent as the elite of the military system of Iran, and then did so in that of courtiers and the nobility, and ultimately expanded outside the court arena.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله دورۀ قاجار, هنر نقاشی, مضمون رزمی, مراتب نظامی, شکارگاه
نویسندگان مقاله ریحانه کشتگر قاسمی |
دانشجوی ارشد نقاشی، دانشگاه شاهد.

علیرضا بهارلو |
دکتری هنر اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس (نویسندۀ مسئول).

نشانی اینترنتی https://hsi.kashanu.ac.ir/article_111657_9003308c4fc48f2558940019e9c41335.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات