مخاطرات محیط طبیعی، جلد ۱۰، شماره ۲۷، صفحات ۱۹۷-۲۰۹
عنوان فارسی تحلیل اثرات مدیریت ریسک خشکسالی با استفاده از شاخص‌های بهره‌وری آب
چکیده فارسی مقاله در سال‌‌های اخیر با وقوع خشکسالی و کاهش آب آبیاری، استفاده کارا از آب و مدیریت آن به امری اجتناب ناپذیر بدل گشته است. بدین منظور در این پژوهش، اثرات ریسکی راهبرد کم آبیاری در دشت قزوین در سال زراعی 95-1394 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در ابتدا، درصد تغییرات حجم آب در دوره خشکسالی نسبت به دوره نرمال محاسبه گردید. سپس با استفاده از توابع آب- عملکرد، کم آبیاری در چهار سناریو 19، 32، 44 و 51 درصد متناظر دوره‌‌های خشکسالی ضعیف، متوسط، شدید و خیلی شدید بر گیاهان اعمال شد. در ادامه با استفاده از مدل تلفیقی موتاد-هدف با رهیافت برنامه‌‌ریزی اثباتی به بررسی اثرات ریسکی ناشی از خشکسالی بر الگوی کشت زراعی و بهره‌‌وری مصرف آب در منطقه مورد مطالعه پرداخته شد. نتایج نشان داد که اعمال کم آبیاری موجب افزایش سطح زیر کشت گیاهان کم آب‌‌بر مانند گندم، جو و لوبیا می‌‌شود. همچین اعمال کم آبیاری، درآمد ناخالص را حداکثر تا 24.3 درصد در دوره خشکسالی خیلی شدید کاهش می‌‌دهد. ریسک در آمدی با اعمال سناریو کم آبیاری در طی دوره‌‌های خشک‌‌سالی کاهش یافته و از 15- درصد در طی دوره خشک‌‌سالی ضعیف به 37- درصد در طی دوره خشک‌‌سالی خیلی شدید تقلیل یافته است. بازده برنامه‌‌ای نیز به صورت غیر خطی همزمان با کاهش ریسک درآمدی، کاهش می‌‌یابد. دیگر نتایج تحقیق نشان داد که بهره‌‌وری مصرف آب نیز برای محصولات گندم آبی، جو آبی، ذرت دانه‌‌ای، گوجه فرنگی، ذرت علوفه‌‌ای و لوبیا، کاهش و برای محصولات چغندر و یونجه افزایش می‌‌یابد. بر اساس نتایج در صورت عدم اعمال کم آبیاری در شرایط خشکسالی و اصلاح کشت، درآمد ناخالص کشاورزان در خشکسالی خیلی شدید به میزان 58 درصد کاهش می‌‌یابد ولی در صورت اعمال کم آبیاری و بهینه‌‌سازی الگوی کشت در این شرایط تنها به میزان 24.3 درصد کاهش خواهد یافت.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله حفاظت آب، خشکسالی، دشت قزوین، ریسک، کم‌آبیاری،
عنوان انگلیسی Analysis of the effects of drought risk management using water productivity indicators
چکیده انگلیسی مقاله In recent years, with droughts and declining irrigation water, efficient use of water and water management has become inevitable. For this purpose, in this study, the risk effects of irrigation strategy in Qazvin plain in the 2015-2016 were analyzed. Initially, the percentage change in water quantity was calculated during the drought period. Then, using water-yield functions, deficit irrigation was applied to plants in four scenarios of 19, 32, 44 and 51% corresponding to the periods of weak, medium, severe and very severe droughts. Then, using the TM-PMP model, the risk effects of drought were investigated on the cropping pattern and water consumption productivity. The results showed that deficit irrigation increased the area under crops of wheat, barley and beans. This management strategy drastically reduces gross income by 24 percent in very severe drought conditions. Income risk is reduced by applying a deficit irrigation scenario during drought periods. Gross margin also decreases non-linearly as income risk. Water use efficiency decreased for wheat, barley, corn, tomato, maize and bean crops, and increased for beet and alfalfa crops. Therefore, if the irrigation strategy is implemented, the rate of income reduction in drought conditions will be 24%, but otherwise the income reduction will reach 58 percentages.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله حفاظت آب, خشکسالی, دشت قزوین, ریسک, کم‌آبیاری
نویسندگان مقاله مهدی اکبری |
دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه تربیت‌مدرس

حامد نجفی علمدارلو |
استادیار گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

سید حبیب الله موسوی |
دانشیار گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

نشانی اینترنتی https://jneh.usb.ac.ir/article_5680_7c33db9ef9ca4087ae8482a6a48b1b7c.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات