گلجام، جلد ۱۵، شماره ۳۵، صفحات ۲۱۷-۲۳۷
عنوان فارسی قالی های ترکمانی در سدۀ نهم هـ.ق سرآغازی بر قالی‌های نفیس صفوی
چکیده فارسی مقاله قالی هر چند در ایران پیشینۀ بسیار بلندی دارد ولی هدف این مقاله بررسی یکی از ادوار مهم تاریخ هنر ایرانِ پیش از دوره صفوی، یعنی دوره ترکمانی است. یکی از مهم‌ترین راه‌هایی که می‌تواند به شناخت قالی این دوران کمک کند گزارش سیاحان اروپایی به‌ویژه بازرگانان ونیزی از ایران و مشخصاً از شهر تبریز است که به قالی­های زیبای مسجد کبود و قالی­های ابریشمین تالارهای دربار اوزون‌حسن اشاره دارند. در کنار این گزارش­ها می­توان به تصاویر قالی‌های موجود در نگارگری­های آن دوره پرداخت که نمونۀ بارز آن‌ها شاهنامۀ سر بزرگ، خمسۀ نظامی و خاوران­نامه متعلق به دورۀ ترکمانی است و از آنجا که دورۀ ترکمانی، پیش درآمدی بر یکی از مهم‌ترین دوران حکومتی ایران یعنی صفویان است، لذا تأکید پژوهش بر نقوش قالی ترکمانی می­تواند راه‌گشای ابهام‌های بسیاری در قالی‌های دوره بعدتر باشد. از این رو یکی از دلایل انجام این پژوهش، عدم توجۀ ویژه به قالی‌های ترکمانی از طرف پژوهندگان بوده است. گرچه مطالعۀ قالی­های پیشاصفوی مشکلات خاص خود را در بر دارد، کمبود مستندات قالی و عدم توجه متخصصان این حوزه به قالی­های ترکمانی از جمله معضلات پژوهشی این مقطع محسوب می­شود. با وجود این مشکلات، مقاله حاضر می‌تواند به شناخت قالی‌های این دوره گذار و مهم، بیانجامد. هم‌چنین از اهداف دیگر این پژوهش، استخراج نقش و نگاره­های کلانی است که ماهیت قالی ترکمانی دارد و سرآغازی برای قالی­های صفویه قلمداد می گردند. در این راستا پرسش‌هایی سرلوحه پژوهش قرار داشته‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به این سؤال‌ها اشاره کرد: مشخصۀ نقوش قالی­های ترکمانی چیست؟ و چه تأثیری بر قالی‎های صفویه داشته‌اند؟ روش تحقیق: تاریخی-توصیفی-تحلیلی بوده و در جستجوی کشف حقایق و واقعیت‌ها بوده و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای است
کلیدواژه‌های فارسی مقاله ،قالی ترکمانی،قالی صفویه،ترنج هشت‌بر،نقوش ترکمانی.
عنوان انگلیسی Turkomani Carpets of the 15th Century, the Beginning of Safavid Exquisite Carpets
چکیده انگلیسی مقاله Although carpet has a very long history in Iran, the purpose of this article is to study one of the most important periods of Persian art history before the Safavid, Turkomani Period; and one of the most important ways to know these period carpets is the reports of European tourists, especially the Venetian merchants' from Tabriz, pointing to the beautiful rugs of the Blue Mosque and the silk-woven rugs of the Uzun Hasan courts. In addition to these reports, the pictures of carpets can be seen in the paintings of that period, a typical examples of which are Big Head Shahname, Khamse Nizami and Khavaran Neme belonging to the Turkomani period. And since the Turkmen era, is a prelude to one of the most important periods of the Iranian regime, the Safavids. Therefore, the emphasis on conducting research on Turkmen carpet can be the source of many ambiguities in the carpet of the later period. Therefore, one of the reasons for this research was the lack of special attention to the Turkish carpets by the researchers. Although the study of pre Safavid carpets has its own problems, the lack of carpet documentation and the lack of attention of experts in the field to Turkmen carpets are among the research problems of this section. Despite these problems, the present article can lead to the recognition of the carpets of this period of transition and important. Other goal of this research is extraction of roles and drawings that have the essence of Turkomani carpet and are considered to be the starting of Safavid carpets. In this regard, there have been some research questions, including: What are the characteristic of Turkomani carpets' motifs? and what effects do it have on Safavid carpets? Research method is historical- analytical-descriptive in the search for fact; the collection of information is a library.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Safavid Carpet, Octagon Medallion, Turkmani Patterns.,Turkomani- Safavid Carpet- Octagon Medallion- Turkomani Motifs
نویسندگان مقاله کریم میرزایی | Karim Mirzaqee
Faulty Member of Tabriz Islamic Art University
دانشجوی دوره دکتری رشته‌ی تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی دانشگاه شاهد

علی اصغر شیرازی | Ali Asghar Shirazi
Tehran
دانشیار گروه هنر دانشگاه شاهد

محمدعلی رجبی | Mohammad Ali Rajabi
Tehran
استادیار گروه هنر دانشگاه شاهد

نشانی اینترنتی http://goljaam.icsa.ir/browse.php?a_code=A-10-682-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده طرح و نقشه
نوع مقاله منتشر شده علمی - پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات