پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، جلد ۱۱، شماره ۳۲، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی تجزیه ژنتیکی پاسخ به تنش کمبود آب برای صفات زراعی در گندم با استفاده از تجزیه میانگین و واریانس نسل ها
چکیده فارسی مقاله تنش خشکی مهم‌ترین تنش محیطی است که بسیاری از صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بخصوص زراعی گیاهان را تحت تاثیر قرار می­دهد. در این پژوهش تلاقی بین رقم گندم گاسپارد (­والد حساس به کم آبی) و لاین DN11 (والد مقاوم) انجام و نسل‌های F1، F2، F3، BC1 و BC2 حاصل به همراه والدین در طرح آزمایشی بلوک­های کامل تصادفی در شرایط آبیاری عادی و تنش کمبود آب انتهای فصل هرکدام در سه تکرار و دو سال متوالی کشت و مورد مقایسه قرار گرفتند. صفات عملکردی برای نمونه­های تک بوته اندازه‌گیری شد. تجزیه واریانس وزنی نشان داد که تنش کمبود آب تاثیر معنی‌داری در کاهش وزن 100 دانه، وزن حجمی و عملکرد دانه تک بوته داشته است. نتایج تجزیه میانگین نسل­ها برای صفات وزن 100 دانه و وزن حجمی در دو محیط یکسان بود و مدل­های رگرسیونی یکسانی برای دو محیط بدست آمد.  علاوه بر اثرات افزایشی و غالبیت، اثرات متقابل اپیستازی نیز در وراثت کلیه صفات مورد بررسی نقش داشتند.  در عملکرد تک بوته، اثرات افزایشی و غالبیت همراه با اثرات متقابل افزایشی­×­غالبیت و غالبیت­×­غالبیت و در عملکرد بیولوژیکی اثرات غالبیت و غالبیت×­غالبیت در توارث نقش داشتند. تجزیه واریانس نسل‌ها نشان داد که عمل ژن برای صفات ارتفاع بوته، وزن 100 دانه (هر دو شرایط)، طول سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله و تعداد دانه در سنبله افزایشی بود­. برای صفات تعداد سنبله، عملکرد دانه تک بوته، غالبیت و برای صفت وزن حجمی (هر دو شرایط) فوق غالبیت مشاهده شد.  نتایج دو تجزیه میانگین و واریانس نسل­ها در صفاتی مانند عملکرد بیولوژیک یکسان نبود که می­توان آن را به درجه پراکندگی ژنی و غالبیت دو جهته نسبت داد. در صفات شاخص برداشت و عملکرد دانه، به دلیل بالا بودن واریانس محیطی وراثت‌پذیری­های عمومی و خصوصی پایین برآورد شد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله گندم، تجزیه میانگین نسل‌ها، تجزیه واریانس نسل‌ها، تنش کمبود آب،
عنوان انگلیسی Genetic analysis of response to water deficit stress in wheat yield traits with generation means and variance analysis
چکیده انگلیسی مقاله Drought stress is the most important environmental stress that affects many morphological, physiological and, especially, functional characteristics of arable crops. In this research, cross between the Gasspard cultivar (dehydrated susceptible parent) and DN11 line (resistant parent) was performed. F1, F2, F3, BC1 and BC2 generations along with parents, were planted in a randomized complete block design with three replications in normal and water deficit conditions for two consecutive years. Yield traits were measured for single plant samples. Weighted analysis of variance showed that water deficit stress had a significant effect on reduction of weight of 100 seeds, volumetric weight and seed yield per plant. The results of mean generation analysis for 100 seed weight and volumetric weight were the same in two environments and the same regression models were obtained for two environments. In addition to additive and dominant effects, epistatic effects also played role in the inheritance of all studied traits. Additive and dominant effects along with additive×dominant and dominant×dominant interactions effects had played role in the inheritance of single plant yield, Morever, in biological yield, dominant and dominant×dominant interaction effects had played a role. Generations variance Analysis of showed that the gene action for plant height, 100 seed weight (both conditions), spike length, spikelet number per spike and number of seeds per spike were additive. For number of spikes and grain yield per plant were dominant and for volumetric weight (both conditions), over dominance was observed. The results of two generations mean and variance analysis in the traits such as biological yield were not the same, which can be attributed to the degree of genetic dispersion and bi-directional dominance. In harvest index and grain yield, due to high environmental variability, general and private heritability was low.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله علی اکبر اسدی | Ali Akbar Asadi
Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), zanjan
مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان

مصطفی ولیزاده | Mostafa Valizadeh
Department of Plant Breeding and Biotechnology, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran
گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

سید ابوالقاسم محمدی | Seyed Abolghasem Mohammadi
Department of Plant Breeding and Biotechnology, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran
گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

منوچهر خدارحمی | Manochehr Khodarahmi
Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

نشانی اینترنتی http://jcb.sanru.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-840-3&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده اصلاح برای تنش های زنده و غیرزنده محیطی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات