علوم زراعی ایران، جلد ۸، شماره ۱، صفحات ۱۴-۲۹
عنوان فارسی اثرتنش خشکی آخر فصل روی عملکرد دانه و برخی صفات مورفولوژیکی در ژنوتیپ‌های گندم
چکیده فارسی مقاله به منظور ارزیابی عملکرد دانه و برخی صفات مورفولوژیکی در ژنوتیپ‌های امیدبخش گندم نان در شرایط تنش خشکی آخر فصل و تعیین مناسب‌ترین معیار انتخاب در شرایط تنش، آزمایش‌هایی در سال‌های زراعی 81-1380 و 82-1381 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اراک و با استفاده از 20 ژنوتیپ در دو شرایط تنش (قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد) و بدون تنش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا شد. با برداشت نمونه‌های گیاهی در مرحله ظهور سنبله (گلدهی) و رسیدن فیزیولوژیکی گیاه صفاتی مانند وزن میانگره اول در زمان گلدهی و رسیدن، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله، وزن هزار دانه شاخص برداشت و عملکرد دانه اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که از نظر اکثر صفات بین ژنوتیپ‌ها، اختلاف معنی‌دار وجود دارد. در شرایط تنش وزن دانه در سنبله همبستگی مثبت و معنی‌دار با شاخص برداشت (**87/0= r ) و تعداد دانه در سنبله (**76/0=r ) داشت. تعداد روز تا گلدهی با وزن پدانکل در زمان گلدهی دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار بود. شاخص برداشت نیز همبستگی مثبت و معنی‌دار با تعداد دانه در سنبله (**55/0=r ) و وزن هزار دانه (**82/0=r) داشت. در شرایط بدون تنش، وزن دانه در سنبله همبستگی مثبت و معنی‌دار با شاخص برداشت (**79/0=r) داشت. عملکرد دانه در هکتار نیز با شاخص برداشت (**67/ .= r)، وزن دانه در سنبله (*50/ .= r ) و وزن هزاردانه (*56/ .= r ) همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. با توجه به همبستگی مثبت و بسیار معنی‌دار شاخص‌های M‏P، GMP وSTI با عملکرد دانه در شرایط دارای تنش و بدون تنش در مجموع این شاخص‌ها به عنوان بهترین معیارهای انتخاب در شرایط آزمایش برای تنش خشکی مشخص شدند. بر اساس تجزیه علیت اثر مستقیم صفت شاخص برداشت روی عملکرد دانه در هکتار مثبت (76/0) و بیشترین اثر غیرمستقیم مثبت این صفت از طریق تعداد دانه در سنبله و وزن هزاردانه بود. بیشترین اثر مستقیم مثبت در بین صفات مربوط به وزن هزاردانه (11/1) و بیشترین اثر مستقیم منفی مربوط به وزن دانه در سنبله (05/1-) بود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تنش خشکی، شاخص تحمل، صفات مورفو لوژیک، گندم، همبستگی صفات.
عنوان انگلیسی Effects of terminal drought on grain yield and some morphological traits in wheat (Triticum aestivum L.) genotypes
چکیده انگلیسی مقاله This study was conducted to evaluate grain yield and some of morphological traits in 20 promising wheat genotypes under non-stressed and post-anthesis drought stress conditions at Arak Agricultural Research Station during 2001/02 and 2002/03 cropping seasons. Experimental design was randomized complete block with three replications. Peduncle weight, grain number per spike, grain weight per spike, 1000 kernel weight, harvest index and grain yield were measured from plant samples taken at anthesis and maturity. Results of combined analysis of variance showed significant difference among genotypes for most of the measured traits. Under stress conditions grain weight per spike showed positive and highly significant correlation with harvest index (r=0.87**) and grain number per spike (r=0.76**). Days to heading showed positive and significant correlation with peduncle weight at anthesis. Harvest index also showed positive and highly significant correlation with grain number per spike (r=0.55**) and 1000 kernel weight (r=0.82**). Under non-stress conditions, grain weight per spike showed positive and highly significant correlation with harvest index (r=0.79**). Grain yield ha-1 also had positive and significant correlation with harvest index (r=0.67**), grain weight per spike (r=0.50*) and 1000 kernel weight (r=0.56*). Based on positive and highly significant correlation of grain yield with MP, GMP and STI under both non-stress and stressed conditions, these indices were identified as reliable criteria to select genotypes under terminal drought stress condition. Based on path analysis, direct effect of harvest index on grain yield was positive (0.76). The most indirect and positive effect of harvest index on grain yield was via grain number per spike and 1000 kernel weight. The most positive and negative direct effects on grain yield belonged to 1000 kernel weight (1.11) and grain weight per spike (-1.05), respectively.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله احمد رضا کوچکی | ahmad reza


امیر یزدان سپاس | yazdan sepaas


حمیدرضا نیکخواه |


نشانی اینترنتی http://agrobreedjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-1-281&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/959/article-959-195635.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده علمی - پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات