علوم زراعی ایران، جلد ۸، شماره ۲، صفحات ۱۵۳-۱۷۰
عنوان فارسی اثر سطوح مختلف نیتروژن و تراکم بوته در شرایط مختلف رطوبتی بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف آب ذرت دانه‌ای سینگل کراس ۷۰۴ در خوزستان
چکیده فارسی مقاله به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف نیتروژن و تراکم بوته در شرایط مختلف رطوبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و کارآیی اقتصادی و بیولوژیک مصرف آب ذرت دانه‌ای هیبرید سنیگل کراس 704 پژوهشی در دو سال متوالی (1383 و 1384) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا گردید. این پژوهش در هر سال متشکل از سه آزمایش هر یک به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بود. در هر آزمایش یک سطح تیمار آبیاری اعمال گردید. تیمار آبیاری دارای سه سطح شامل آبیاری مطلوب (I1)، تنش ملایم (I2) و تنش شدید رطوبتی (I3) (به ترتیب آبیاری بر اساس تخلیه 30 ، 40 و 50 درصد ظرفیت زراعی) بود. تا مرحله چهار تا پنج برگی (مرحله استقرار گیاهچه) آبیاری بر اساس تخلیه رطوبتی معادل 30 درصد ظرفیت زراعی در همه کرت‌ها انجام و از این مرحله به بعد تیمارهای آبیاری اعمال گردید. در هرآزمایش نیتروژن به عنوان کرت اصلی دارای سه سطح (140 = N1 ، 180 = N2 و 220= N3کیلو گرم نیتروژن خالص در هکتار) و تراکم بوته نیز به عنوان کرت فرعی دارای سه سطح (6 = D1 ، 5 /7 =D2 و 9 = D3 بوته در مترمربع) بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که تأثیر تنش خشکی، نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد دانه و بیولوژیک معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه به میزان 2/1050 گرم در مترمربع مربوط به تیمار آبیاری مطلوب بود. تنش شدید رطوبتی در مقایسه با تیمار آبیاری مطلوب باعث کاهش عملکرد دانه به میزان حدود 35 درصد گردید، این کاهش عمدتاً به واسطه کاهش تعداد دانه در بلال و وزن هزار دانه بود. افزایش کاربرد نیتروژن موجب افزایش عملکرد دانه شد که این افزایش مربوط به تأثیر مثبت نیتروژن در افزایش تعداد دانه در بلال بود. واکنش عملکرد دانه به افزایش تراکم بوته نیز مثبت بود. کلیه اجزای عملکرد به استثنای تعداد ردیف در بلال نسبت به تغییر تراکم حساسیت نشان دادند. شاخص برداشت با افزایش شدت تنش رطوبتی و تراکم کاهش یافت، اما بین میانگین این صفت در سطوح مختلف نیتروژن تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. با کاهش فواصل آبیاری، کارآیی اقتصادی و بیولوژیک مصرف آب افزایش یافت. بیشترین میانگین کارآیی اقتصادی و بیولوژیک مصرف آب به ترتیب به میزان 71/1 و 28/3 کیلوگرم دانه بر مترمکعب آب آبیاری به تیمار آبیاری مطلوب تعلق داشت. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد در شرایط مختلف رطوبتی، جهت افزایش کارآیی مصرف نهاده‌ها و کاهش هزینه‌ها، تناسب میان میزان مصرف نیتروژن و تراکم بوته با فراهمی آب در خاک امری ضروری است. در شرایط تنش خشکی، کاهش مصرف نهاده‌ها علاوه بر کاهش هزینه‌ها، افزایش راندمان استفاده از منابع را نیز به دنبال خواهد داشت.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Effect of different levels of nitrogen and plant density on grain yield and its components and water use efficiency of maize (Zea mays L.) cv. SC. 704 under different moisture conditions in Khuzestan
چکیده انگلیسی مقاله In order to study the effect of different levels of nitrogen and plant density under different moisture conditions on grain yield and yield components, biological yield and economic and biological water use efficiency of a maize hybrid (Zea mays L.) cv. SC. 704 a research was conducted in 2004 and 2006 cropping seasons, in experimental field in Agriculture and Natural Resources Sciences University of Khuzestan, Ahvaz, Iran. Irrigation treatments were implemented separately in three experiment in cluding. Optimum irrigation (I1), Moderate stress (I2) and Severe stress (I3) (irrigation treatments were applied based on depletion of 30%, 40% and 50% of field capacity, respectively). Until 4 to 5 leaf stage (seedling establishment stage) irrigations carried out after depletion of 30% field capacity in all treatments and after this stage irrigation treatments were applied. A split plot arrangement in Randomized Complete Block Design with three replication was used for each experiment. In each experiment three nitrogen levels (N1=140, N2=180 and N3=220 Kg N ha-1) were applied in main plots and three plant densities (D1=6, D2=7.5 and D3=9 plants m-2) were assigned to sub-plots. Results of combined analysis of variance indicated that the effect of moisture stress, nitrogen and plant densities on grain and biological yield was significant. The maximum grain yield (1050.2 gm-2) was harvested from optimum irrigation (I1). Severe moisture stress decreased the grain yield by 35% in comparison with optimum irrigation. This reduction was mainly due to reduction of grain number per ear and 1000 kernel weight. Grain yield increased with increasing nitrogen application. The yield difference between nitrogen levels was mainly due to positive effect of nitrogen on grain number per ear. The response of grain yield to increase in plant densities was positive. All yield components except number of rows per ear were sensitive to plant densities. Harvest index decreased as severity of moisture stress and plant densities increased, but there was no significant difference between different levels of nitrogen. Decreasing irrigation intervals increased economic and biological water use efficiency. The highest means of economic (1.71 kgm-3) and biological (3.28 kgm-3) water use efficiency, belonged to optimum irrigation. Increasing nitrogen application increased economic and biological water use efficiency. The response of these efficiencies to plant densities was also positive. Results of this study, suggest that in order to increase input use efficiency and decrease the costs, nitrogen consumption rate, plant densities and available water in soil should be proportionated. Under moisture stress conditions, reduction in input levels, not only decreases the costs, but also increases the efficiency of resources used.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله شهرام لک | لک


احمد نادری |


سید عطای اله سیادت | s a


امیر آینه بند |


قربان نورمحمدی |


نشانی اینترنتی http://agrobreedjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-1-277&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/959/article-959-195631.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده علمی - پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات