سامانه سطوح آبگیر باران، جلد ۷، شماره ۴، صفحات ۱۳-۲۴
عنوان فارسی دانش بومی دربند و کش‌بند، واحد اقتصادی خانوار در بشاگرد هرمزگان
چکیده فارسی مقاله امروزه توجه به دانش بومی در زمینه آب و خاک، به دلیل کارکردهای ویژه و اطمینان از سازگاری بالا و حفظ توازن بوم شناختی و همچنین همراهی و همکاری مردمی از اهمیت بسزایی برخوردار است. مردم استان هرمزگان نیز با توجه به محدودیت­های اقلیمی و خشکی محیطی این خطه، از دیرباز اقدامات مختلفی را در زمینه بهره­برداری از منابع آب و خاک و استحصال آب باران، انجام داده­اند. از نمونه های بارز آن می­توان به سازه­های دربند و کش­بند در نواحی شرقی این استان اشاره کرد که امروزه به عنوان واحد اقتصادی خانوار در منطقه بشاگرد هرمزگان از آنها نام برده می­شود. دربند[1] و کش­بند[2] از دسته سازه­های سنتی و بومی آبخیزداری هستند که توسط بومیان هرمزگانی در آبراهه­های مناطق کوهستانی جهت ایجاد بستر کشت و زرع احداث می­گردند. این گونه بندهای کوتاه واحدهای معیشت مردم محلی به شمار می­روند و در نظام حقوق عرفی محلی آبراهه­ها و دره­های سبز شده با احداث دربندها و کش­بندها دارای مالک مشخص و صاحب حق و حقابه می­باشد. دربندها به صورت چکدام­های عرضی کوتاه و عمود بر جریان آب با بلندای تقریبی 1 تا 5/1 متر احداث می­شوند و پس از رسوبگذاری و کاشت گیاه افزایش بلندای این سازه­ها امکان پذیر می­باشد. نتیجه ساخت کش­بندها ایجاد اراضی جدید و بستر کشت مناسب در حاشیه رودخانه­ها، همراه با حفظ نم، در خاک پشت آن می­باشد. دربندها و کش­بندها عمدتا از جنس خشکه چین بوده و با مصالح سنگ ساخته می­شوند، هر چند دربندهای بلند به بلندی 5/2 تا 3 متر با سنگ و سیمان احداث می­گردند. نخل، سیر و مرکبات از اقلام شاخص محصولات کشاورزی است که در دربندها و کش­بندها کشت می­شوند. شهرستان بشاگرد در حوضه آبخیز سد­های مخزنی جگین و گابریک و همچنین بخش­هایی از شهرستان میناب، دارای بیشترین گسترش دربند و کش­بند می­باشد. تعدیل سرعت سیلاب، کاهش فرسایش خاک، مهار رسوب، تولید زمین زراعی، تغذیه چشمه­ های پایین دست از اندوخته آب در رسوبات پشت بند و تامین رطوبت مورد نیاز کشت از
کلیدواژه‌های فارسی مقاله دانش بومی آبخیزداری، دربند و کش­بند، استان هرمزگان، بشاگرد
عنوان انگلیسی Indigenous Knowledge of Darband and Kashband, household economic unit in Bashagard area, Hormozgan province, Iran
چکیده انگلیسی مقاله Today, attention to indigenous knowledge in the field of water and soil has great importance due to its special functions, high compatibility, and ability to maintain ecological balance and promote popular participation. Since the ancient times, people of Hormozgan province have used different ways of utilizing water and soil resources and harvesting rainwater, due to the climate limitation that exist in this area. One of the most prominent examples are the Darband and Kashband structures in the eastern parts of Hormozgan province. Today, these structures are referred to as household economic units in the Bashagard region of Hormozgan. Darband and Kashband are indigenous structures of watershed management in Hormozgan province. These types of structures are made in mountainous areas by natives of the region to create a cultivation area. In the local legal system, the streams and green valleys created by Darband and Kashband have a certain owner. Darbands are constructed as short transverse check dams perpendicular to the flow of water, with a height of approximately 1 to 1.5 meters. Increasing the height of these structures is possible after sedimentation and planting in the following years. The result of Kashband construction is the creation of new lands and suitable cultivation beds on the margins of rivers, along with maintaining soil moisture. This method increases soil moisture and plant growth. Mostly, Darbands and Kashbands are made with rocky materials without cement. However, Darbands with a height of 2.5 to 3 meters are made with rock and cement. The most important agricultural products that are cultivated behind these structures are palm, garlic and citrus. Most of these structures exist in Bashagard region and also parts of the Minab region. Bashagard region includes basins of Jagin and Gabrik reservoir dams. According to available information, more than 4,000 structures (Darband and Kashband) were constructed in the Bashagard district. The results of this study show that this kind of indigenous knowledge has a very long history in the Bashagard area. Therefore, utilizing the economic capacity of the streams with the participation of the people can be very important as a native model in soil and water conservation and as a source of jobs for watershed residents.  
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله سعید چوپانی | saied choopani
Agricultural Research and Education Organization
تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

ابوالقاسم حسین پور | abolghasem hoseinpoor
Organization of Forests and Rangelands of Iran
سازمان جنگلها و مراتع

نشانی اینترنتی http://jircsa.ir/browse.php?a_code=A-10-47-3&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/903/article-903-1730891.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده کاربردی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات