علوم زراعی ایران، جلد ۲۰، شماره ۴، صفحات ۲۸۸-۳۰۲
عنوان فارسی برآورد اثر ژن و پارامترهای ژنتیکی عملکرد دانه و صفات وابسته در ژنوتیپ‌های نخود (Cicer arietinum L.) دیم با استفاده از روش دای‌آلل
چکیده فارسی مقاله به­منظور برآورد اثر ژن و پارامترهای ژنتیکی عملکرد دانه و برخی از صفات مورفولوژیک در شش رقم و لاین نخود همراه با بذور حاصل از تلاقی­ دای­آلل کامل آن­ها، آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گریزه سنندج در سال 96-1395 اجرا شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ­های نخود از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی تفاوت معنی­داری داشتند. بر مبنای نتایج تجزیه دای­آلل به روش هیمن، واریانس­های ژنوتیپی به اجزای ژنتیکی افزایشی و غیر افزایشی تقسیم شدند. جزء ژنتیکی افزایشی برای کلیه صفات به­جز وزن 100 دانه معنی­دار بود. جزء غیرافزایشی نیز برای کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد معنی­دار بود. کمترین و بیشترین درجۀ غالبیت به ترتیب برای ارتفاع بوته و تعداد دانه در غلاف به دست آمدند. میانگین درجۀ غالبیت، حاکی از غالبیت ناقص ژن­ها برای تعداد روز از کاشت تا رسیدگی و تعداد دانه در غلاف و فوق غالبیت برای سایر صفات بود. وراثت­پذیری عمومی در دامنۀ 91/0 (برای تعداد غلاف در بوته) تا 68/0 (برای وزن 100 دانه) متغیر بود. بیشترین و کمترین مقدار وراثت پذیری خصوصی (به‌ترتیب 73/0 برای تعداد روز تا گلدهی و 06/0 برای عملکرد دانه) بدست آمد. نتایج تحلیل گرافیکی Wr/Vr نشان داد که برای تعداد روز از کاشت تا گلدهی، وزن 100 دانه و عملکرد دانه، غالبیت کامل وجود داشت. برای صفات تعداد روز از کاشت تا رسیدگی و تعداد دانه در غلاف، عرض از مبدأ مثبت و غالبیت ناقص حاکم بود. برای تعداد غلاف در بوته و ارتفاع بوته، عرض از مبدا منفی و عمل ژن فوق غالبیت بود و برای عملکرد دانه، همۀ والدین به جز ILC 482، نزدیک به مبدأ محور مختصات قرار داشته و تعداد آلل­های غالب بیشتری را در بر داشتند. بر اساس نتایج این آزمایش به‌نظر می‌رسد که تلاقی رقم آزاد با لاین­هایی که پتانسیل عملکرد بالا دارند، مناسب‌تر بوده و ترجیحاً تلاقی­ها بین والدینی که در نمودار Wr/Vr دورتر از مبدأ مختصات قرار دارند، انجام شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله اجزای واریانس، تجزیه ژنتیکی، نخود، وراثت‌پذیری و هتروزیس
عنوان انگلیسی Estimation of gene action and genetic parameters of seed yield and related traits in rainfed chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes using diallel method
چکیده انگلیسی مقاله To estimate gene action and genetic parameters of seed yield and some morphological traits, six variety and lines of chickpea as well as seed derived from their diallel crosses were evaluated in a randomized complete block design with four replications in 2016-17 at Gerizeh research station of Sanandaj, Iran. Significant differences were identified among genotypes for all traits. Genotypic variances were partitioned into additive and non-additive genetic components using Hayman method. Additive genetic component were significant for all traits excluding one-hundred seed weight. Non-additive component was significant for all traits at 1% probability level. The highest and lowest degrees of dominance were observed for plant height and number of seed per pod, respectively. Mean of dominance ratio revealed genes partial dominance for days from sowing to flowering and seeds per pod, and over dominance for other traits. Broad-sense heritability estimates ranged from 0.91 for number of pod per plant to 0.68 for seed weight. Highest and lowest values of narrow-sense heritability were estimated from 0.73 for days to flowering to 0.06 for seed yield, respectively. Graphical analysis of Wr /Vr indicated that there was a complete dominance for days from sowing to flowering, 100 seed weight and seed yield. For days from sowing to maturity, number of seed per pod, intercept was positive, and controlled by partial dominance gene action. On the other hand, for number of pods per plant and plant height, the intercept was negative and the gene action was over dominance. For seed yield, except ILC 482, the parents were close to the origin of the coordinate axis and contained more dominant alleles. It is concluded that crossing cv. Azad with high yield potential cultivars can be more suitable, and for this purpose the parents that were located farther from intercept in Wr /Vr diagram are preferred.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله اسماعیل قلی‌نژاد |
دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه پیام نور آذربایجان غربی، ارومیه

همایون کانونی | Homayon Kanoni
Associate Prof., Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Kurdistan, Sanandaj, Iran
دانشیار بخش علوم زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سنندج. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

معروف خلیلی | Maroof Khalili
Assistant Prof., Payam-e-Nour University of West Azarbaijan, Mahabad, Iran
استادیار دانشگاه پیام نور آذربایجان غربی، مهاباد

نشانی اینترنتی http://agrobreedjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-1-574&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/959/article-959-1357164.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده علمی - پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات