این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
تاریخ علم، جلد ۱۴، شماره ۲، صفحات ۱۶۱-۱۷۴
عنوان فارسی جغرافیای ریاضی در نخستین آثار نجومی دورۀ اسلامی
چکیده فارسی مقاله منظور از جغرافیای ریاضی بخشی از آثار نجومی است که موضوع آن تحدید و توصیف بخش آباد زمین، روش تقسیم آن براساس عرض جغرافیایی و چگونگی پدیداری آسمان در عرض‌های جغرافیایی مختلفِ آن است. این بخش در مجسطی در فصل پایانی مقالۀ اول و در مقالۀ دوم آمده است و مطالب آن در قالب محاسبات ریاضی و بر پایۀ هندسۀ کره، تدوین شده‌اند. در آثار نجومی دورۀ اسلامی، حسب تقسیم آنها به زیج‌ها و کتاب‌های هیئت، این بخش را ذیل عنوان کلی «هیئه الأرض» می‌توان جستجو کرد. تفاوت عمده میان این دو دسته در آن است که در زیج‌ها این مطالب مشابه مجسطی مدون شده‌اند اما در کتاب‌های هیئتْ این مطالب صورت توصیفی به خود گرفته است و از آوردن برهان‌های هندسی و حل مسائلِ نمونه عاری شده است. در این مقاله با تکیه بر نخستین آثار نجومی نوشته شده توسط دانشمندان اسلامی -منظور آثار نوشته شده در سده‌های سوم تا پنجم هجری است- تکوین موضوع جغرافیای ریاضی در این آثار بررسی شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله جغرافیا، جغرافیای ریاضی، زیج‌ها، نجوم، هندسۀ کره، هیئت،
عنوان انگلیسی Mathematical Geography in the First Astronomical Works of the Islamic Period
چکیده انگلیسی مقاله Mathematical geography is part of astronomical works in which is described the habited world, its division based on geographical latitudes and the way the sky appears in different latitudes. The last chapter of the Book I and the whole of the Book II of Almagest are devoted to mathematical geography based on mathematical computation and spherical geometry. In astronomical works of the Islamic period, in both Astronomical tables (Zījes) and cosmological works (Hayʾa books), one can find this subject in a separate part entitled "Hayʾa al-ʾArḍ". The main difference between these two groups of texts is that Zījes are similar to Almagest whereas Hayʾa works are free from geometric demonstrations and examples. This paper investigates mathematical geography based on the first astronomical works in Islamic period written between 3rd to 5th centuries AH
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله فرشاد کرم زاده |
دانشجوی دکتری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران

نشانی اینترنتی https://jihs.ut.ac.ir/article_69802_26d6cbb91cc1361a9242c03fbcb9c712.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/674/article-674-1260183.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات