پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، جلد ۱۰، شماره ۲۸، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی بررسی سازگاری و پتانسیل عملکرد لاین‌های امیدبخش جو در شرایط آبیاری کامل و تنش کم‌آبی در استان آذربایجان‌غربی
چکیده فارسی مقاله  شناسایی و معرفی ارقام جو پرمحصول و متحمل به تنش کم‌آبی یکی از راه‌کارهای موثری است که در تلفیق با سایر روش‌های مدیریت کم‌آبی می‌تواند منجر به تولید محصول اقتصادی جو شود. به‌منظور شناسایی و معرفی بهترین رقم جو، 9 لاین امیدبخش جو و رقم بهمن(شاهد) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط آبیاری کامل و تنش کم‌آبی در سال­های95-1393 مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد اثر متقابل لاین × سال برای عملکرد دانه معنی‌دار بود. در سال اول رقم بهمن در شرایط آبیاری کامل، در شرایط تنش کم‌آبی رقم بهمن و لاین‌های 2 و7 ، در سال دوم  لاین‌های­ شماره 5 و 9 (رقم جلگه)در هر دو شرایط آبیاری بیشترین عملکرد دانه داشتند. میانگین دو سال عملکرد دانه نشان داد در شرایط آبیاری کامل، لاین‌های 3، 4، 5، 7، 9( رقم جلگه) و 10 بین 15 تا  37 درصد، در شرایط تنش کم آبی، لاین‌های 2، 7 و 9 (رقم جلگه) بترتیب 15، 15 و 19 درصد نسبت به رقم بهمن افزایش عملکرد دانه را نشان دادند. در شرایط تنش کم‌آبی  نسبت به آبیاری کامل، لاین‌ 2 با 15 درصد و لاین 8(رقم گوهران) با 19 درصد کمترین مقدار کاهش عملکرد دانه نشان دادند. تجزیه علیت نشان داد که در شرایط آبیاری کامل صفات فتوسنتز برگ پرچم و بیوماس اثر مستقیم مثبت و معنی‌دار و صفات وزن سنبله و تعداد دانه در سنبله اثر مستقیم منفی و معنی­دار بر عملکرد دانه نشان دادند. از طرف دیگر در شرایط تنش کم‌آبی، صفات وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله به‌ترتیب اثر مستقیم مثبت و منفی معنی‌داری بر عملکرد دانه داشتند. براساس رتبه‌بندی ژنوتیپ­ها، می‌توان لاین­های 5 و10 برای شرایط آبیاری کامل، لاین 7 برای شرایط تنش کم‌آبی و لاین شماره 9 (رقم جلگه) برای هر دو شرایط آبیاری معرفی نمود و پیشنهاد می­شود که با توجه به خصوصیات مورفولوژیک و زراعی مطلوب  این  لاین­ها، بررسی­های بیشتری تحت شرایط تنش شدید انجام شود.  شناسایی و معرفی ارقام جو پرمحصول و متحمل به تنش کم‌آبی یکی از راه‌کارهای موثری است که در تلفیق با سایر روش‌های مدیریت کم‌آبی می‌تواند منجر به تولید محصول اقتصادی جو شود. به‌منظور شناسایی و معرفی بهترین رقم جو، 9 لاین امیدبخش جو و رقم بهمن(شاهد) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط آبیاری کامل و تنش کم‌آبی در سال­های95-1393 مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد اثر متقابل لاین × سال برای عملکرد دانه معنی‌دار بود. در سال اول رقم بهمن در شرایط آبیاری کامل، در شرایط تنش کم‌آبی رقم بهمن و لاین‌های 2 و7 ، در سال دوم  لاین‌های­ شماره 5 و 9 (رقم جلگه)در هر دو شرایط آبیاری بیشترین عملکرد دانه داشتند. میانگین دو سال عملکرد دانه نشان داد در شرایط آبیاری کامل، لاین‌های 3، 4، 5، 7، 9( رقم جلگه) و 10 بین 15 تا  37 درصد، در شرایط تنش کم آبی، لاین‌های 2، 7 و 9 (رقم جلگه) بترتیب 15، 15 و 19 درصد نسبت به رقم بهمن افزایش عملکرد دانه را نشان دادند. در شرایط تنش کم‌آبی  نسبت به آبیاری کامل، لاین‌ 2 با 15 درصد و لاین 8(رقم گوهران) با 19 درصد کمترین مقدار کاهش عملکرد دانه نشان دادند. تجزیه علیت نشان داد که در شرایط آبیاری کامل صفات فتوسنتز برگ پرچم و بیوماس اثر مستقیم مثبت و معنی‌دار و صفات وزن سنبله و تعداد دانه در سنبله اثر مستقیم منفی و معنی­دار بر عملکرد دانه نشان دادند. از طرف دیگر در شرایط تنش کم‌آبی، صفات وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله به‌ترتیب اثر مستقیم مثبت و منفی معنی‌داری بر عملکرد دانه داشتند. براساس رتبه‌بندی ژنوتیپ­ها، می‌توان لاین­های 5 و10 برای شرایط آبیاری کامل، لاین 7 برای شرایط تنش کم‌آبی و لاین شماره 9 (رقم جلگه) برای هر دو شرایط آبیاری معرفی نمود و پیشنهاد می­شود که با توجه به خصوصیات مورفولوژیک و زراعی مطلوب  این  لاین­ها، بررسی­های بیشتری تحت شرایط تنش شدید انجام شود.  
کلیدواژه‌های فارسی مقاله لاین‌های جو، روش‌های آماری چند متغیره، عملکرد دانه
عنوان انگلیسی Evaluation of compatibility and yield potential of barley elite lines under complete irrigation and low water stress conditions in West Azerbaijan province
چکیده انگلیسی مقاله Identification and introduce of high potential and water deficit stress tolerant is one of effective methods that caused to economic production beside other methods of water deficit management. In order to identification of barley lines, 9 barley elite lines and Bahman variety (check) were studied under complete irrigation and water deficit stress conditions in cropping years 2013-2015. The results of combined variance analysis showed that the interaction effect, line × year was significant for grain yield. This result cleared that barley elite lines had different reactions in the first and second years. In the first year, Bahman genotype under complete irrigation condition and Bahman variety and elite lines 2 and 7 under water deficit stress condition had the greatest grain yield. While in the second year, elite lines 5 and 9 (Jolgeh variety) had the greatest grain yield in both conditions. Results of two years mean for grain yield showed under full irrigation condition, lines of 3, 4, 5, 7, 9(Golgeh variety) and 10 had grain yield by 10-35% greater than Bahman variety. Under water deficit stress comparison with the complete irrigation condition, promising lines 2 and 7 by 15% and 19% respectively, had minimum reduction grain yield among studied barley genotypes. The path analysis result showed that under full irrigation condition, traits flag leaf photosynthesis and biomass had a positive and significant direct effect on grain yield, while traits spike weight and grain number per spike had a negative and significant direct effect on grain yield. On the other hand, traits 1000 grain weight and grain number per spike had a positive and negative significant direct effect on grain yield under water deficit stress condition, respectively. Base on the cluster analysis, the studied genotypes grouped in 5 and 3 clusters under complete irrigation and water deficit stress conditions, respectively. Overall, based on the ranking of genotypes, we can recommend elite lines 5 and 10 for complete irrigation condition, line 7 for water deficit stress condition and line 9 (Golgeh variety) for both conditions.  
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Barley elite lines, Grain yield, Multivariate analysis
نویسندگان مقاله سلیمان محمدی | Soleyman Mohammadi
Agricultural Research, Education and Extension Organization
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

بهزاد سرخی لله لو | Behzad Sorkhi Lalalo
Agricultural Research, Education and Extension Organization
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

محمد رضایی | Mohammad Rezaie
Agricultural Research, Education and Extension Organization
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

عزیز مجیدی | Aziz Majidi
Agricultural Research, Education and Extension Organization
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

نشانی اینترنتی http://jcb.sanru.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-723-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده اصلاح نباتات
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات