يکی از مهمترين چالشهای مرتبط با محصول برنج وجود ضايعات در فرايند توليد و تبديل است. لذا هدف تحقيق حاضر بررسی تأثير نوسازی شاليکوبيهای سنتی و ايجاد شاليکوبيهای صنعتی بر کاهش ضايعات برنج در شهرستان تالش است. اطلاعات مورد نياز تحقيق از طريق تکميل 80 پرسشنامه در بين مديران کارگاههای شاليکوبی در سال 1390 به دست آمد. برای تجزيه و تحليل دادهها از آمار توصيفی، آزمون همبستگی، الگوی رگرسيونی و آزمونهای عليت گرنجر و کای دو استفاده شد. نتايج آزمون عليت گرنجر نشان داد ميزان شلتوک تحويلی کارگاهها علت ميزان ضايعات است. همچنين بر اساس نتايج، به ازای افزايش يک تن در ميزان شلتوک تحويلی شاليکوبی صنعتی، به طور متوسط، ميزان ضايعات 6 0/0 تن (60 کيلوگرم) يا 6 درصد و در کارگاههای سنتی، در حدود 15/0 تن (150 گيلوگرم) يا 15درصد برآورد ميشود. از اين رو، ميزان ضايعات در کارگاههای سنتی بيش از 2 برابر کارگاههای صنعتی است. مطابق نتايج، اقدامات مؤثر در راستای نوسازی کارگاهها و کاهش ضايعات را ميتوان به صورت زير برشمرد: انتخاب نوع مناسب پوستکن، استفاده از خشککنهای صنعتی گردشی که در آن حرارت و تنظيم زمان سنج کنترل میشود، عدم استفاده از کمباين غلات برای محصول برنج، برنامهريزی برای آموزش مستمر برای کارکنان و عوامل فنی، اتخاذ تمهيدات لازم در تعادل بخشی بين صدور مجوز ايجاد کارگاههای صنعتی و توليد شلتوک در هر منطقه و حفظ اراضی شاليزار در مناطق برنجخيز (عدم کاربريهای غير لازم)، دقت در انتخاب رقم مناسب بذر، ارائه آموزشهای لازم برای جلوگيری از برداشت زودهنگام و يا برداشت ديرهنگام شلتوک.
طبقه بندی JEL: C83,L15, O13, R00
رحيمی سوره صمد، ميرکاظمی lميررحيم. بررسی تأثير نوسازی شاليکوبی سنتی به صنعتی در کاهش ضايعات برنج مطالعه موردی شهرستان تالش. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد کشاورزی و توسعه. 1393; 22 (86) :183-200